Tłusta skóra – jej charakterystyka, pielęgnacja i odpowiednie kosmetyki

Jak rozpoznać cerę tłustą?

Rozpoznanie cery tłustej nie zawsze jest proste, ponieważ może ona wykazywać cechy innych typów skóry, jak na przykład skóry mieszanej. Przede wszystkim charakteryzuje się nadczynnością gruczołów łojowych, które znajdują się na prawie całej powierzchni ciała człowieka i są odpowiedzialne za produkcję łoju skórnego (inaczej nazywanego sebum), w skład którego wchodzą woski, cholesterol i kwasy tłuszczowe. Warto zaznaczyć, że jest on niezbędny, bo zapewnia odpowiedni poziom natłuszczenia naskórka oraz włosów, a także tworzy antybakteryjną barierę ochronną. Największe gruczoły łojowe znajdują się w tzw. strefie T twarzy, czyli na czole, nosie i brodzie, jak również na karku i w okolicach klatki piersiowej. Łój (sebum) jest wydzieliną bezbarwną lub o jasnożółtym kolorze, lepką i o złożonym składzie. Zawiera: 30-50% trójglicerydy, 26-30% estrów wosku, 15-30% wolnych kwasów tłuszczowych, 12-20% skwalenu, 3-6% estrów cholesterolu oraz 1,5-2,5% cholesterolu¹. Taka mieszanka tworzy na skórze płaszcz hydrolipidowy, który pełni funkcje ochronne przed czynnikami zewnętrznymi oraz zapobiega transepidermalnej utracie wody (TEWL), czyli jej odparowywaniu przez naskórek. Jest też naturalnym emolientem – substancją tworzącą warstwę okluzyjną. Badania wykazały również, że płaszcz hydrolipidowy ma swój udział w transporcie witaminy E do głębszych warstw skóry². 

 

Wydzielina gruczołów łojowych jest jednak także dobrą pożywką dla mikroorganizmów,  które przekształcają lipidy sebum w wolne kwasy tłuszczowe odpowiedzialne później za powstawanie stanów zapalnych, podrażnień, zaburzanie procesu rogowacenia i tworzenia się zaskórników zamkniętych i otwartych, krostek i wyprysków³. Dlatego tak ważne jest regularne oczyszczanie skóry, zwłaszcza tej tłustej, która charakteryzuje się nadprodukcją łoju. Oprócz bakterii (np. odpowiedzialnych za trądzik z gatunku Propionibacterium acnes, Propionibacterium granulosum, Propionibacterium parvum, Staphylococcus albus⁴), wirusów i grzybów przyciąga on też zanieczyszczenia, które później zatykają ujścia mieszków włosowych, nie pozwalają skórze oddychać i pogarszają jej stan. Dlatego też cera tłusta jest szczególnie podatna na powstawanie zmian trądzikowych. Trądzik pospolity to dermatoza, która może dotyczyć nawet 80-100% populacji w różnych okresach życia⁵.

Przetłuszczanie się cery (często mylone z łojotokiem) jest bardzo częstym problemem. Dermatolodzy zauważają nawet, że należy do najczęściej zgłaszanych w gabinetach. Jak rozpoznać skórę tłustą? Charakteryzuje się ona:

• poszerzonymi ujściami gruczołów łojowych (rozszerzone pory skóry),
• nadmiernym połyskiem,
• masą łojowo-rogową⁶ w ujściach gruczołów łojowych,
• tendencją do powstawania zaskórników i stanów zapalnych,
• szarym lub szarożółtym kolorem.

Ponadto:

• może być bardziej szorstka,
• jest grubsza (również jeśli chodzi o warstwę rogową naskórka),
• nie ma tendencji do nadmiernego wysuszania,
• ma słabsze ukrwienie⁷,
• wolniej się starzeje,
• sprawia wrażenie nieświeżej,
• mogą pojawić się na niej zmiany trądzikowe (grudki, krosty, cysty, wypryski).

W przypadku skóry tłustej cała twarz będzie miała taki sam wygląd: rozszerzone pory, błyszczenie, koloryt, występowanie zaskórników i zmian zapalnych. Produkcja sebum również będzie zwiększona w obrębie całej jej powierzchni, a nie, jak w wypadku skóry mieszanej, w strefie T (policzki mogą być suche, z napiętą skórą).

Nadmierne przetłuszczanie się skóry – przyczyny

Intensywność pracy gruczołów łojowych i poziom wydzielania sebum zależą m.in. od wieku. Najwyższy poziom produkcji występuje zaraz po narodzinach, po czym ulega zmniejszeniu, by ponownie wzrosnąć w okresie dojrzewania, kiedy zwiększona aktywność gruczołów łojowych jest wynikiem intensywniejszego działania hormonów. Pobudzająco działać będzie testosteron (przy trądziku zaskórnikowym i innym dihydroksytestosteron) i prolaktyna, a hamująco estrogen i progesteron⁸.

Nadmierne przetłuszczanie się skóry jest związane nie tylko z genetyką i zaburzeniami gospodarki hormonalnej. Na pogorszenie stanu cery wpływają też niektóre choroby układu nerwowego oraz silny stres⁹. Wpływ będzie miała również stosowana dieta: nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych, cukrów, przetworzonej żywności oraz niedobory substancji odżywczych. Nadmierne wydzielanie sebum może być też reakcją obronną skóry po zastosowaniu nieodpowiedniej, zbyt agresywnej i wysuszającej pielęgnacji oraz kosmetyków, które zaburzyły naturalną barierę hydrolipidową czy zadziałały komedogennie.

Co na tłustą cerę? Poznaj jej potrzeby i dopasuj pielęgnację cery tłustej

Odpowiednia pielęgnacja cery tłustej to klucz do zminimalizowania problemów związanych z nadmiernym wydzielaniem sebum. Niezbędne będzie wypracowanie odpowiedniej, wieloetapowej rutyny pielęgnacyjnej, która zapewni odpowiedni poziom oczyszczania, odżywienia, nawilżania i matowienia, by nie narażać skóry na rozwój stanów zapalnych i wyglądała świeżo. Dermatolodzy zwracają uwagę przede wszystkim na konieczność wsparcia w regulowaniu poziomu sebum, złuszczania grubej warstwy rogowej naskórka oraz poprawy ukrwienia¹⁰. Jak powinny wyglądać etapy pielęgnacji tłustej cery?

Krok 1: Oczyszczanie rano i wieczorem

Jest konieczne dla pozbycia się nadmiaru sebum, które przyciąga mikroorganizmy i zanieczyszczenia (kurz, cząsteczki smogu, resztki kosmetyków) oraz łuszczący się naskórek. Warto pamiętać o oczyszczaniu skóry nie tylko wieczorem, po całym dniu, kiedy była narażona na kontakt z bakteriami, brudem oraz pozostają na niej resztki makijażu i produktów pielęgnacyjnych, ale również rano. W nocy dochodzi do naturalnych procesów samooczyszczania się organizmu, więc rano na skórze znajdować się będą różnego rodzaju zanieczyszczenia.

Niezwykle istotne jest, aby do oczyszczania nie używać agresywnych środków drażniących, które mogłyby naruszyć płaszcz hydrolipidowy i naturalną florę bakteryjną, a w konsekwencji jeszcze pogorszyć stan cery. Warto, aby w składzie produktu do oczyszczania obecne były skuteczne składniki aktywne, takie jak:

• alfahydroksykwasy (AHA) i betahydroksykwasy (BHA), np. kwas salicylowy (hydroksykwas karboksylowy zaliczany do kwasów BHA). Wykazują one działanie keratolityczne, czyli pomagają w złuszczaniu martwego naskórka. Dodatkowo mogą być też pomocne przy zmniejszaniu przebarwień potrądzikowych¹¹.
• unikalna Phylobioma, która redukuje niedoskonałości, zmniejsza namnażanie się bakterii, a do tego łagodzi podrażnienia;
• cynk – działa oczyszczająco i reguluje wydzielanie sebum;
• woda termalna o udowodnionych właściwościach, np. ta z La Roche-Posay, która łagodzi i sprawia, że skóra nie jest tak reaktywna.

Krok 2: Tonizacja

Aby skóra zachowała odpowiednią florę bakteryjną, powinna mieć kwaśny odczyn, dlatego dla przywrócenia odpowiedniego pH po oczyszczaniu należy zastosować tonik. Taki kosmetyk może również wspierać oczyszczanie i nawilżenie przez dodatek kwasu salicylowego, gliceryny czy wody termalnej.

Krok 3. Nawilżanie

Istnieje mylne przekonanie, że skóra tłusta nie potrzebuje wsparcia w nawilżeniu. Co prawda trudniej dochodzi u niej do patologicznego wysuszenia, ale ten krok w pielęgnacji jest równie ważny, jak w przypadku innych rodzajów cery. Zwłaszcza przy kuracjach dermatologicznych, np. przeciwtrądzikowych. Nawilżanie będzie potrzebne dla zachowania mocnej bariery hydrolipidowej. Jeśli go zabraknie, skóra może zacząć się bronić przed odwodnieniem i produkować jeszcze większą ilość sebum.

Krok 4. Regularne złuszczanie

W przypadku skóry tłustej warstwa rogowa jest grubsza i wymaga regularnego złuszczania, aby martwy naskórek nie gromadził się w porach i nie tworzył zaskórników. Dlatego potrzebne będą inteligentne składniki, które nie zaburzą płaszcza hydrolipidowego i nie podrażnią skóry, która mogłaby zareagować nadprodukcją łoju i stanami zapalnymi. Ponownie sprawdzi się kwas salicylowy oraz jego pochodna, czyli kwas LHA (lipohydroksylowy) o działaniu mikrozłuszczającym.

Krok 5. Matowienie

Przy pielęgnacji twarzy z cerą tłustą często oczekiwanym efektem jest jej matowienie. Dzięki temu cera wygląda na świeżą i łatwiej nałożyć na nią makijaż. Składniki aktywne o działaniu regulującym sebum będą wspierać nie tylko pod względem estetycznym, ale też uchronią przed gromadzeniem się zanieczyszczeń i powstawaniem niedoskonałości. Na uwagę zasługuje tutaj cynk lub przewyższający go Sebulyse, który ma potwierdzone klinicznie działanie kontrolujące sebum.

Krok 6. Ochrona przeciwsłoneczna

Jak każda skóra, także cera tłusta potrzebuje całorocznej ochrony przeciwsłonecznej, aby ustrzec się przed konsekwencjami fotostarzenia (starzenia wywołanego przez słońce) i kancerogennym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Skuteczne filtry SPF warto więc włączyć do codziennej rutyny pielęgnacyjnej.

Kosmetyki do cery tłustej

Dobór kosmetyków do cery tłustej będzie niezwykle istotny, ponieważ niektóre składniki mogą pogarszać jej stan i np. działać komedogennie, czyli powodować zapychanie się porów i powstawanie niedoskonałości. Nie zaleca się dodatku: oleju kokosowego, oleju z pestek winogron, olei mineralnych, kwasu oleinowego¹², substancji zapachowych (mogą wywoływać podrażnienia), lanoliny. Trzeba też uważać podczas oczyszczania i złuszczania naskórka, aby nie robić tego zbyt agresywnie. Formuła kosmetyku nie może naruszać flory bakteryjnej skóry. Nie zaleca się także pełnego jej odtłuszczania¹³. Jakie więc kosmetyki wybierać?

Specjalnie do skóry tłustej, reaktywnej, trądzikowej powstała linia dermokosmetyków La Roche-Posay Effaclar, które zostały gruntownie przebadane, stworzone pod kontrolą dermatologiczną i zawierają tylko niezbędne składniki o optymalnych stężeniach. Nie ma więc w nich barwników ani dodatków zapachowych, które mogłyby podrażniać i wywoływać alergie. Pielęgnacja skóry z niedoskonałościami może obejmować etapy takie jak:

• Oczyszczanie

Zaczynamy od kosmetyku z ulepszoną formułą, czyli kultowego już żelu oczyszczającego La Roche-Posay Effaclar, który utrzymuje prawidłowe pH i delikatnie usuwa zanieczyszczenia. Zawiera unikalny składnik – Phylobiomę, która wspiera mikrobiom skóry, łagodzi i pielęgnuje skórą z tendencją do trądziku. W formule znalazł się też cynk (oczyszcza i reguluje sebum) oraz woda termalna La Roche-Posay (koi, zmniejsza reaktywność skóry). 98% badanych osób potwierdza, że żel natychmiastowo i łagodnie oczyszcza¹⁴.

• Tonizowanie

Wsparciem dla skóry tłustej będzie też tonik złuszczający La Roche-Posay Effaclar, który redukuje widoczność zaskórników. Ponownie mamy tutaj delikatne działanie oczyszczające, a dodatkowo łagodne złuszczanie dzięki kwasowi salicylowemu. Nie zapomnieliśmy też o nawilżeniu i ukojeniu, za które odpowiada gliceryna i woda termalna.

• Walka z zaskórnikami i niedoskonałościami

Pielęgnacja skóry tłustej musi być przygotowana na ewentualne pogorszenie jej kondycji. Kiedy zauważymy nadreaktywność i występowanie zmian trądzikowych, możemy zastosować krem o potrójnym działaniu przeciw zaskórnikom i wypryskom, przebarwieniom potrądzikowym i nawrotom niedoskonałości: La Roche-Posay Effaclar Duo+M z ulepszoną formułą. Jest odpowiedni od 10. roku życia, dlatego można go stosować przy trądziku młodzieńczym. Zapewnia widoczne efekty już po 8. godzinach¹⁵. Zawiera Phylobiomę, niacynamid na plamy i nadmiar sebum oraz Procerad™ - opatentowany ceramid przeciwko przebarwieniom potrądzikowym.

Jeśli potrzebujemy ogólnego wsparcia w złuszczaniu, odpowiednie będzie skoncentrowane serum przeciw niedoskonałościom o właściwościach peelingujących La Roche-Posay Effaclar, które każdego dnia coraz bardziej oczyszcza pory, zwalcza przebarwienia i niedoskonałości. W formule znajdziemy kwas glikolowy zalecany do pielęgnacji skóry tłustej, kwas salicylowy i kwas LHA.

• Matujący krem

Idealny pod makijaż i jako podstawowy kosmetyk do skóry tłustej – seboregulujący krem przeciw błyszczeniu skóry, zmniejszający pory La Roche-Posay Effaclar MAT, który wspiera nawilżenie i reguluje sebum. W formule znajdziemy mikrokuleczki i perlit, kwas LHA oraz matujący Sebulyse.

• Ochrona przeciwsłoneczna

Dla osób ze skórą tłustą doskonałym wyborem będzie Anthelios UVmune 400 oil control fluid SPF50+ od La Roche-Posay - lekki fluid przeciwsłoneczny o wysokiej ochronie, stworzony specjalnie z myślą o cerze tłustej i mieszanej. Jego innowacyjna formuła z opatentowanym filtrem Mexoryl 400 zapewnia kompleksową ochronę przed promieniowaniem UVB, UVA oraz ultradługimi UVA (380-400nm), a dodatek Airlicium™ kontroluje wydzielanie sebum, zapewniając 12-godzinny efekt zmatowienia*. Produkt ma lekką, nietłustą konsystencję, która szybko się wchłania i nie pozostawia tłustej warstwy na skórze.

_{*Test konsumencki, 130 osób ze skórą mieszaną i tłustą, 28 dni.}

Podsumowanie

Dlaczego skóra twarzy jest tłusta? To jeden z najczęstszych problemów skórnych zgłaszanych dermatologom. Jest efektem czynników genetycznych, zaburzeń hormonalnych, niektórych chorób, stresu, niewłaściwej diety, a także może być nasilana przez stosowanie nieodpowiednich kosmetyków Jak pielęgnować skórę tłustą? Szczególnie ważne będzie delikatne, ale skuteczne oczyszczanie oraz usuwanie martwego naskórka. Nie można też zapomnieć o wsparciu naturalnej bariery ochronnej i nawilżenia oraz zabezpieczeniu skóry przed promieniowaniem UV. Warto wprowadzać inteligentne, nowoczesne składniki, które nie będą zbyt agresywne i nie wzbudzą reakcji obronnej skóry, czyli wydzielania jeszcze większej ilości sebum. Przydatne będą: kwas glikolowy, salicylowy i LHA, matujące cząsteczki Airlicium™ lub Sebulyse, Philobioma czy Procerad™ na przebarwienia dostępne w formułach linii Effaclar La Roche-Posay.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny