Bariera hydrolipidowa skóry – dlaczego należy o nią dbać?
Zanim omówimy dokładne przyczyny suchej skóry na nogach i łokciach, przyjrzymy się barierze hydrolipidowej skóry. Być może znasz ją pod innymi nazwami, jak warstwa ochronna czy płaszcz ochronny skóry. Dlaczego jej obecność jest tak istotna w kontekście kondycji i wyglądu naszej skóry?
Bariera hydrolipidowa jest często mylona z płaszczem hydrolipidowym. Płaszcz to mieszanina wydzielin gruczołów potowych i łojowych - potu i sebum. Stanowi zewnętrzną warstwę ochronną. Bariera hydrolipidowa sięga głębiej i obejmuje warstwę rogową naskórka, a wraz z płaszczem stanowi barierę ochronną dla naszego organizmu. Tworzy skuteczne zabezpieczenie przed wpływem czynników zewnętrznych, substancji drażniących czy szkodliwych mikroorganizmów. Oprócz tego bariera hydrolipidowa tworzy okluzyjną, ochronną warstwę zapobiegającą przeznaskórkowej utracie wody z naskórka.
By nasza bariera hydrolipidowa mogła działać prawidłowo i spełniać swoją funkcję, niezbędne są dwa czynniki:
- zachowanie równowagi mikrobiomu skóry;
- dostarczanie skórze substancji o działaniu nawilżającym, odżywczym i odbudowującym.
Niestety bardzo często bariera hydrolipidowa nie pracuje w prawidłowy sposób, zarówno w przypadku skóry dorosłych, jak i najmłodszych. Wynikiem tego mogą być suche łokcie, kolana, a także sucha, łuszcząca się skóra na całym ciele, w tym sucha skóra twarzy.
Sucha skóra na łokciach i kolanach u dorosłych i dzieci – przyczyny
Jedną z najważniejszych przyczyn suchej, łuszczącej się skóry na nogach i rękach jest uszkodzona bariera hydrolipidowa. Co może ją uszkadzać i tym samym powodować bardzo suchą skórę na nogach? Przyczyny i czynniki, o jakich warto pamiętać, to:
- bardzo suche powietrze;
- wystawianie skóry na bezpośrednie działanie silnego wiatru i mrozu;
- nieregularna ochrona UV lub jej całkowity brak;
- niewłaściwa pielęgnacja skóry: stosowanie zbyt silnych składników o działaniu oczyszczającym i złuszczającym;
- brak nawilżenia odpowiadającego potrzebom skóry.
Częścią ciała, na której suchość skóry uwidacznia się bardzo szybko, są suche kolana i łokcie. Skóra w tych miejscach posiada charakterystyczną fakturę. Zdarza się, że jest nie tylko bardzo sucha, ale również szorstka, chropowata i wyraźnie się łuszczy. W takiej sytuacji przyczyny suchej skóry na nogach mogą być następujące:
- tarcie i uszkodzenia mechaniczne – częste klękanie, kucanie sprawia, że skóra na kolanach styka się z różnym, bardzo często twardym podłożem. To samo dotyczy osób pracujących przy komputerze: opieranie łokci o blat biurka, podłokietniki czy podpieranie twarzy sprawia, że dochodzi do tarcia, które może powodować zgrubienie i szorstkość skóry. Warto pamiętać, że skóra na łokciach i kolanach posiada mniejszą ilość gruczołów łojowych, przez co nie wytwarza odpowiednich ilości ochronnego sebum;
- materiały drażniące skórę – suche, swędzące łokcie czy sucha, łuszcząca się skóra na nogach to często wynik działania materiałów, z jakich wykonana jest odzież. Poliester czy wiskoza złej jakości mogą podrażniać skórę na łokciach i kolanach w czasie pocierania. W połączeniu z poceniem się skóry materiał może przylegać do niej jeszcze mocniej i nasilać podrażnienia. Warto zwracać uwagę na jakość materiałów, z jakich wykonane są ubrania nasze, jak i najmłodszych, których skóra jest jeszcze bardziej delikatna;
- dieta – niedostateczne nawadnianie się oraz dieta pozbawiona substancji odżywczych w postaci witamin, minerałów czy kwasów omega 3-6-9 może nasilać suchość i łuszczenie się skóry na nogach i łokciach.
Inną przyczyną suchości skóry może być nasz wiek. Wraz z tym, jak starzeje się nasz organizm, naszej skórze zaczyna ubywać składników, które odpowiadają za jej sprężystość, nawilżenie i kondycję bariery hydrolipidowej. Między innymi dlatego sucha skóra na nogach u starszych osób to dość częsty defekt kosmetyczny, nasilający dyskomfort.
Zdarza się, że sucha, swędząca skóra na nogach i łokciach przybiera inny, znacznie ciemniejszy odcień, przez co może sprawiać wrażenie brudnej. Może to wynikać z nagromadzenia w tym miejscu dużych ilości martwych komórek skóry. Jednocześnie inny kolor skóry w połączeniu z silnym przesuszeniem może stanowić sygnał, że mamy do czynienia z problemem zdrowotnym:
- sucha skóra na nogach a tarczyca – suche łokcie i kolana o ciemniejszym zabarwieniu skóry to częsty znak rozpoznawczy osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy;
- sucha skóra osób mających problemy z utrzymaniem odpowiedniego poziomu cukru we krwi jest znacznie bardziej podatna na podrażnienia. W przypadku osób chorujących na cukrzycę wszelkie uszkodzenia skóry goją się wolniej, co również może mieć wpływ na wygląd skóry na łokciach i kolanach.
Inną, dość powszechną przyczyną suchej skóry nóg i łokci mogą być uwarunkowania genetyczne. Sucha skóra na piszczelach czy ramionach może wynikać z budowy skóry i skłonności do jej przesuszania.
Sucha skóra na łokciach i kolanach u dziecka a AZS
Wielu rodziców, widząc suchą skórę na łokciach i kolanach u dziecka, obawia się, że mogą to być objawy AZS. Jak odróżnić tymczasowo przesuszoną i podrażnioną skórę malucha od atopowego zapalenia skóry? Co powinno wzbudzić czujność?
Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że skóra dziecka jest cieńsza, znacznie bardziej delikatna i podatna na uszkodzenia niż skóra osób dorosłych. Właśnie dlatego tak istotne jest, by w przypadku noworodków i niemowląt wybierać produkty ściśle dopasowane do potrzeb tak wrażliwej skóry. Dotyczy to zarówno kosmetyków do pielęgnacji, jak i proszków oraz płynów do prania ubranek. Wpływ na kondycję skóry malucha może mieć również materiał, z którego wykonane są jego śpioszki czy body.
Czy sucha skóra na nogach u dziecka lub szorstka skóra u dziecka to zawsze objaw AZS? Dobra wiadomość jest taka, że taki stan może wynikać z tymczasowego przesuszenia skóry. Może ono być spowodowane użyciem zbyt mocno oczyszczającego kosmetyku. Co więcej, na suchą skórę u dziecka mogą wpływać zbyt częste i długie kąpiele lub zbyt wysoka temperatura wody w czasie mycia.
Kiedy suche łokcie u niemowlaka powinny wzbudzić podejrzenia w kierunku atopowego zapalenia skóry?
Atopowe zapalenie skóry to problem skórny o podłożu alergicznym, w której układ odpornościowy nadmiernie reaguje nawet na małe ilości substancji drażniących skórę. Wpływ na pojawienie się AZS ma również nieprawidłowa budowa skóry lub uszkodzona bariera hydrolipidowa, przez co alergeny są w stanie przedostawać się do organizmu znacznie szybciej.
Do objawów, które powinny zwrócić uwagę rodziców, zalicza się:
- bardzo sucha, łuszcząca się skóra;
- mocne i utrzymujące się zaczerwienienie skóry;
- silne swędzenie skóry prowadzące do drapania zmian;
- pojawianie się zmian skórnych (grudek, pęcherzyków) na przesuszonych obszarach skóry;
- lokalizacja zmian: w przypadku niemowląt umiejscawiają się na kończynach, twarzy, głowie i tułowiu. U starszych dzieci najczęściej pojawiają się w zgięciach stawów.
Sucha skóra na rękach i nogach – jak zapobiegać?
Suche, pękające łokcie i sucha skóra na kolanach mogą powodować znaczny dyskomfort. Kluczem jest poznanie skutecznych metod pielęgnacji i czynników wywołujących suchość skóry.
- Zadbaj o nawodnienie i odżywczą dietę. Zwróć uwagę, by znalazły się w niej oleje roślinne, ryby, świeże owoce i warzywa oraz pestki i nasiona, które są źródłem wielu cennych składników.
- Unikaj przegrzewania skóry – zwróć uwagę na temperaturę pomieszczeń, w jakich przebywasz. Zamiast długich, gorących kąpieli wybierz krótkie prysznice w ciepłej lub letniej wodzie.
- Wybieraj odzież wykonaną z miękkich, naturalnych i oddychających materiałów.
- Do mycia ciała wybieraj łagodne żele pod prysznic i emulsje o nawilżającym działaniu.
- Pamiętaj o nawilżaniu skóry tuż po kąpieli, rozprowadzaj kosmetyki najlepiej na lekko wilgotnej, osuszonej delikatnie ręcznikiem skórze. W ten sposób zatrzymasz nawilżenie w skórze i zapobiegniesz jej przesuszaniu.
- Sucha skóra na łokciach i kolanach ma tendencję do nadmiernego rogowacenia. By tego uniknąć, pamiętaj o regularnym peelingu. Jeśli Twoja skóra jest bardzo wrażliwa, sięgnij po balsamy i mleczka, których formuły zawierają łagodnie złuszczające składniki, minimalizujące ryzyko podrażnienia skóry.
- Jeśli skóra na łokciach i kolanach jest narażona na przesuszanie i uszkodzenia ze względu na Twoją pracę, zaopatrz się w krem na suche kolana i łokcie o intensywnie odżywczym działaniu.
Sucha skóra na ciele – pielęgnacja
Jaki krem na suchą skórę nóg wybrać? Czym myć przesuszoną skórę na kolanach? Jak dobrze nawilżyć suchą skórę na łokciach? Co na odwodnioną skórę? W odpowiedzi na te pytania pomoże gama kosmetyków La Roche-Posay, Lipikar. To linia produktów stworzona w trosce o potrzeby najbardziej wymagającej skóry. Sprawdzi się zarówno do tymczasowo przesuszonej i podrażnionej skóry, jak i skóry wrażliwej oraz alergicznej z AZS i egzemą.
Do mycia przesuszonej skóry na nogach i ramionach rekomendujemy:
- Lipikar Syndet AP+ – to bezzapachowy krem myjący do ciała do skóry skłonnej do atopii. Sprawdzi się również w przypadku skóry wrażliwej, suchej, z tendencją do swędzenia. To dobry wybór w przypadku skóry niemowląt ze skłonnością do ciemieniuchy. Dzięki formule wzbogaconej w takie składniki aktywne jak masło karite, niacynamid, mannoza i woda termalna kosmetyk natychmiastowo koi i łagodzi skrajną suchość skóry już od momentu kąpieli;
- Lipikar Gel Lavant – żel pod prysznic dla całej rodziny. Neutralizuje działanie twardej wody, delikatnie myje, odżywia i chroni skórę. Zawiera masło shea, które dzięki dużej zawartości lipidów wykazuje właściwości regenerujące oraz niacynamid o właściwościach przynoszących ukojenie swędzącej z przesuszenia skórze.
Zadbanie o nawilżenie skóry zaraz po kąpieli jest kluczowe dla zachowania komfortu i zapobiegania przesuszeniu. Do tego celu świetnie sprawdzą się:
- Lipikar Baume AP+M – balsam do ciała przeciwko nawracającej suchości. Jego formuła wspiera naturalny mikrobiom skóry, a także zapobiega wytworzeniu się szkodliwego dla niej biofilmu, który może nasilać przesuszenie i objawy AZS. Kosmetyk ten łagodzi uczucie dyskomfortu, zapobiega swędzeniu wynikającemu z nadmiernej suchości skóry oraz nadmiernemu łuszczeniu skóry. Odżywia skórę i wspomaga odbudowę jej bariery ochronnej;
- Lipikar Lait Urea 10% – doskonały wybór w sytuacji, gdy skóra wymaga jednoczesnego nawilżenia i bardzo delikatnego złuszczenia. Jego formuła z 10% mocznikiem zmiękcza i złuszcza naskórek. Mocznik w stężeniu 10% skutecznie nawilża skórę, chroniąc ją przed wysuszeniem i pomagając odbudować jej naturalną ochronę. Pomaga zmiękczyć zrogowaciały naskórek, ułatwiając jego delikatne złuszczenie. Formuła produktu została wzbogacona dodatkowo o alantoinę o kojących właściwościach oraz masło karite intensywnie pielęgnujące skórę.
Po jaki krem do bardzo suchej skóry nóg sięgnąć, jeśli problemem jest mocno uszkodzona i podrażniona skóra? Do tego celu skutecznym wyborem będzie Cicaplast Baume B5+. To kojący balsam o aż 21 wskazaniach w przypadku wymagającej skóry dorosłych i dzieci. Sprawdzi się w przypadku spierzchniętej, zrogowaciałej skóry na łokciach i kolanach, jak i suchej i podrażnionej skóry najmłodszych. To krem na podrażnienia, którego formuła zawiera innowacyjny kompleks prebiotyczny przywracający równowagę mikrobiomu skóry. Zapewnia natychmiastowe ukojenie suchej i zaczerwienionej skóry.
Sucha skóra na łokciach i kolanach – podsumowanie
Na stan skóry wpływa wiele czynników – od pielęgnacji, przez warunki atmosferyczne, po dietę. Suche łokcie i kolana mogą powodować znaczny dyskomfort. Dlatego też, by pozbyć się tego nieprzyjemnego uczucia, jakim jest sucha, łuszcząca się skóra na nogach i rękach, warto unikać czynników nasilających jej przesuszenie. W takiej sytuacji nieocenione okazują się dermokosmetyki. Nie tylko nawilżają, ale również regenerują wymagającą skórę i dbają o zapewnienie jej jak najwyższego komfortu.
Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.
Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.
Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny
Bibliografia:
- Goliszewska A., Gromek M., Padlewska K., Smolińska M., Sobolewska E., Witkowska D., Kosmetologia pielęgnacyjna, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie.
- Sikorska M., Nowicki R., Wilkowska A., Pielęgnacja skóry suchej i wrażliwej, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2353385415001222, [dostęp: 16.12.2024]
- Kosmopedia, Bariera hydrolipidowa – o niej się mówi!, https://www.kosmopedia.org/o-tym-sie-mowi/bariera-hydrolipidowa-o-niej-sie-mowi/ [dostęp: 16.12.2024].
- Narbutt J., Woźniacka A., Lesiak A., Skuteczność i tolerancja preparatów emolientowych Cerkobaza i Cerkoderm 15 z fototerapią wąskim pasmem UVB u pacjentów z łuszczycą, Postępy Dermatologii i Alergologii, tom XL, zeszyt 4, 2023, s. 345-352