Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna – jak promieniowanie UV wpływa na skórę?

Czym jest promieniowanie UV? 

Promieniowanie UV to niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne, którego długość fal wynosi od 200 do 400 nm. Wraz z promieniowaniem podczerwonym i widzialnym wchodzi w skład promieniowania słonecznego. Spośród wszystkich rodzajów to właśnie promienie UV mają wysoki wpływ na nasz organizm – zarówno pozytywny, jak i negatywny. O tym, jakie skutki może ze sobą nieść, dowiesz się w dalszej części tekstu.

Rodzaje promieniowania UV 

Promieniowanie ultrafioletowe możemy podzielić na trzy rodzaje – promienie UVA, promienie UVB oraz promienie UVC. Różnią się one od siebie długością fal. Im są one krótsze, tym bardziej intensywne promieniowanie. 

• Promieniowanie UVA – ma najdłuższą falę, od 320 do 400 nm, i stanowi aż 95% promieniowania ultrafioletowego. Dzieli się dodatkowo na dwa zakresy fal: UVA1 (320-400 nm) i UVA2 (320-340 nm). Promieniowanie to dociera aż do skóry właściwej, a nawet tkanki podskórnej i ma duży wpływ na fotostarzenie się skóry. Warto wiedzieć, że przenika do skóry przez cały rok – nie tylko w okresie letnim – dlatego tak ważna jest odpowiednia ochrona skóry i oczu.
• Promieniowanie UVB – zakres fal to 280-320 nm, jednak największą efektywność osiąga przy 280 nm. Promieniowanie to przenika jedynie do podstawowej warstwy naskórka, co jednak wpływa na pobudzenie syntezy melaniny oraz produkcję witaminy D. UVB może wywoływać reakcje zapalne w postaci oparzeń słonecznych.
• Promieniowanie UVC – długość fali wynosi mniej niż 280 nm. Pochłaniane jest ono w warstwie ozonowej, jednak cechuje się największą mocą. Istnieje duże ryzyko, że w wyniku powiększającej się dziury ozonowej może przenikać do powierzchni Ziemi. Ze względu na silne, niszczące działanie promieniowania UV na mikroorganizmy, wykorzystywane jest ono do sterylizacji powietrza i powierzchni.

Czym jest indeks UV?

Bardzo często wraz z promieniowaniem czy ochroną przed opalaniem pojawia się też pojęcie “indeks UV”. Co to jest? Najprościej mówiąc indeks promieniowania UV, czyli tzw. indeks całkowitego promieniowania słonecznego UV, oznacza zmierzoną lub przewidywaną ilość/intensywność promieniowania nadfioletowego. Wartość ta dotyczy danego miejsca i dnia. Bardzo często podawana jest w prognozach pogody – zwłaszcza latem. Dzięki temu możemy dowiedzieć się o intensywności promieniowania słonecznego w danym dniu i dobrać odpowiednie środki ochrony przeciwsłonecznej. Indeks UV ma wartości całkowite w zakresie od 0 do 16. Już przy wartości równej 3 zalecana jest ochrona przed słońcem.

Wpływ słońca na skórę – negatywne skutki promieniowania

Wspomnieliśmy już, że światło UV może mieć nie tylko pozytywne, ale i negatywne skutki. Te drugie wynikają najczęściej z nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Jeśli chodzi o najczęstsze negatywne skutki promieniowania UV, wymienić można przede wszystkim szybsze starzenie się skóry oraz zwiększone ryzyko wystąpienia jej nowotworów. Jak już zaznaczyliśmy, na powierzchni skóry działa promieniowanie UVB. Efektem jego wpływu jest uszkodzenie naskórka, nadmierne rogowacenie oraz stany zapalne w postaci poparzeń słonecznych. Ponadto ma ono działanie mutagenne, rakotwórcze i genotoksyczne. Może powodować nawet uszkodzenia DNA na poziomie molekularnym. 

Promieniowanie UVA może niszczyć włókna kolagenu i elastyny oraz ściany naczyń krwionośnych. Zaburza też barierę ochronną skóry. Wywołuje stres oksydacyjny, reakcje fototoksyczne oraz fotoalergiczne, a także ma wpływ na starzenie egzogenne skóry. Efektem jego działania jest też nadmierna pigmentacja oraz przebarwienia, które wyglądają nieestetycznie, wpływając negatywnie na nasze samopoczucie. 

Niestety szkody wyrządzone przez dłuższe fale promieniowania UVA są nieodwracalne i zwykle mogą ujawnić się nawet po wielu latach. Co więcej, ze względu na to, że fale te przenikają przez szyby czy ubrania, jesteśmy na nie narażeni przez cały rok. Choć negatywny wpływ promieniowania UV na skórę nie jest widoczny natychmiast, możemy zaobserwować go w postaci silnego przesuszenia skóry, utraty jej jędrności, rozszerzenia naczynek, nasilenia objawów trądziku różowatego czy przebarwień.

Długotrwałe przebywanie na silnym słońcu może prowadzić również do uszkodzenia narządu wzroku, a w ostateczności do ślepoty. Choć dużo się mówi o wpływie słońca na syntezę witaminy D, która wspiera układ odpornościowy, nadmiar promieniowania UV może się przyczynić do zahamowania funkcji układu immunologicznego. Wskutek tego możemy być bardziej podatni na infekcje.

Jak chronić skórę przed promieniowaniem UV i fotostarzeniem? 

Choć już od dawna wiadomo, że promieniowanie UVA dociera do naszej skóry przez cały rok, wciąż wiele osób stosuje kremy z filtrem wyłącznie w okresie letnim – i to jedynie w czasie opalania. Warto więc zadbać o skórę nie tylko w wakacyjne miesiące. Zimą czy jesienią stosujmy kosmetyki z filtrami ochronnymi – minimum SPF 15. Dbajmy o odpowiednią pielęgnację skóry. Istotne jest zarówno stosowanie kremów nawilżających, jak i prawidłowy demakijaż. Nie pocierajmy zbyt mocno skóry, ponieważ podrażniony naskórek jest jeszcze bardziej podatny na promieniowanie nadfioletowe. Zadbajmy również o nawilżenie od wewnątrz poprzez picie minimum 2 litrów wody w ciągu dnia.

Latem unikajmy przebywania na słońcu w godzinach okołopołudniowych, czyli od ok. 10.00 do 15.00. Pamiętajmy też, by sięgać po kosmetyki o szerokim spektrum działania, czyli takie, które chronią przed promieniami UVA i UVB. Warto wybierać kosmetyki fotoochronne, które zawierają składnik o nazwie Mexoryl 400. To skuteczny filtr UV, który chroni skórę przed promieniowaniem UVB, UVA oraz ultradługim UVA pomiędzy 380 a 400 nm.

Produkty z filtrem należy nakładać minimum 15 minut przed wyjściem na słońce. Czynność tę warto powtarzać co 2-3 godziny, ponieważ warstwa kosmetyku może się ścierać czy rozcieńczać w wyniku działania potu czy wilgotnej bryzy morskiej. 

Prócz kosmetyków przeciwsłonecznych warto zadbać również o odpowiedni ubiór. W godzinach, gdy najbardziej świeci słońce, zakładajmy przewiewną odzież z długim rękawem oraz nakrycie głowy.

Przeczytaj też o korelacji między fototypami skóry i przebarwieniami posłonecznymi >>

Jaki wybrać krem ochronny przed słońcem?

Zanim sięgniemy po konkretne kosmetyki, zwróćmy uwagę, by używać odpowiednich preparatów. Ochrona przeciwsłoneczna twarzy wymaga specjalnych produktów, które możemy stosować również do ciała, ale nie jest wskazane stosowanie produktów odwrotnie. 

Jak już wspomnieliśmy, istotna jest ochrona zarówno przed promieniami UVA, jak i UVB. Latem wybierajmy produkty z ochroną SPF 50, takie jak krem ochronny przed słońcem Anthelios UvMune 400. Lekka i niewidoczna formuła nadaje się do codziennego stosowania – także dla skóry wrażliwej i skłonnej do alergii. Łatwo się rozprowadza i jest wodoodporny. Co więcej, w jego składzie znalazł się Mexoryl 400. To innowacyjny i opatentowany składnik i jednocześnie skuteczny filtr UV. Zapewnia ochronę przed promieniami UVB, UVA w tym utradługimi UVA pomiędzy 380 a 400 nm. 

Jeśli szukamy czegoś o lżejszej formule, dobrym wyborem może być mgiełka do twarzy Anthelios SPF 50. Zapobiega ona błyszczeniu się skóry, jest wodoodporna i szybko się wchłania. Zapewnia matowe wykończenie, dzięki czemu nadaje się również do skóry tłustej i trądzikowej. 

Ochrona dzieci i niemowląt przed słońcem

Skóra dzieci i niemowląt jest znacznie cieńsza i delikatniejsza niż u dorosłych, co czyni ją szczególnie podatną na podrażnienia i negatywne skutki promieniowania UV. Oczywiście w pierwszej kolejności warto unikać jakiejkolwiek ekspozycji na słońce. Ponadto stosujmy odpowiednią ochronę przed słońcem dla dzieci. 

Jeśli zależy nam na wygodzie stosowania, warto wybrać Spray Anthelios Dermo-Pediatrics. Wygodna formuła jest bardzo łatwa w aplikacji i nie pozostawia białych śladów. Oprócz ochrony przeciwsłonecznej oferuje intensywne nawilżenie i wysoką odporność na wodę, pot oraz piasek

Jeśli chcemy zadbać o najskuteczniejszą ochronę skóry dziecka przed ultradługimi promieniami UVA i promieniowaniem UVB, warto wybrać Anthelios UVMune 400 Dermo-Pediatrics Niewidoczny spray SPF 50+. Jest to produkt odpowiedni nawet dla skóry wrażliwej i skłonnej do atopii. Należy nakładać go obficie i ponawiać aplikację co 2 godziny, aby utrzymać odpowiedni poziom ochrony, przede wszystkim po pływaniu, spoceniu się czy użyciu ręcznika. Najskuteczniejszy filtr UV przed najbardziej szkodliwymi promieniami UV.*

^{*wysoki zakres długości fal UVA [380-400nm]}

W kontekście ochrony skóry dziecka przed promieniowaniem UV równie dobrym wyborem okaże się Anthelios UVMUNE 400 Dermo-Pediatrics Niewidoczny Fluid SPF 50+. Jest rekomendowany dla wrażliwej i skłonnej do atopii skóry dzieci. Posiada lekką i nietłustą konsystencję, jest odporny na wodę, pot i piasek. Podobnie jak pozostałe produkty z gamy UVMUNE zawiera Mexoryl 400, czyli skuteczny filtr UV, chroniący przed promieniowaniem UVA, UVB oraz ultradługim UVA*.

^{*wysoki zakres długości fal UVA [380-400nm].}

Codzienna pielęgnacja skóry przeciwko przebarwieniom słonecznym

Jak już wspominaliśmy, wpływ promieniowania UV na skórę może objawiać się m.in. w postaci przebarwień posłonecznych, które są trudne do usunięcia. Na szczęście odpowiednie produkty pomogą nam skutecznie zredukować przebarwienia, nawilżyć skórę i wyrównać jej koloryt. Do codziennej pielęgnacji warto włączyć kosmetyki z serii Mela B3, a zwłaszcza korygujący krem na dzień Mela B3 SPF 30 oraz Serum przeciw przebarwieniom Mela B3. Formuła składająca się m.in. z kwasu hialuronowego, niacynamidu, palimtynianu retinylu czy wielokrotnie opatentowanego Melasyl™ skutecznie walczy z przebarwieniami i polecana jest także do wrażliwej skóry. Melasyl™ to substancja, której działanie polega na wychwytywaniu prekursorów melaniny (DHI, DHICA, DOPACHINON), zanim te pozostawią na skórze ślad w postaci przebarwień.

Ochrona przed słońcem – fakty i mity

Ochrona przeciwsłoneczna to temat, wokół którego każdego roku pojawia się coraz więcej kontrowersji oraz mitów. W mediach społecznościowych możemy znaleźć wiele nieprawdziwych informacji, których praktykowanie może doprowadzić do poparzeń i poważnych problemów ze skórą w przyszłości. Jakie mity na temat stosowania kremów z filtrem możemy napotkać na swojej drodze? Oto niektóre z nich:

• Stosowanie kremów z filtrem sprawi, że się nie opalę – MIT! Stosowanie kremu z filtrem nie blokuje w 100% promieni słonecznych, które mają kontakt z naszą skórą, natomiast skutecznie zabezpiecza ją przed szkodliwym wpływem słońca. Obecnie na rynku europejskim najwyższym wskaźnikiem jest ochrona na poziomie SPF 50+, która zabezpiecza naszą skórę w około 98%.
• Krem z filtrem nakładamy tylko w okresie letnim – MIT! Choć promieniowanie UVB rzeczywiście jest najintensywniejsze w okresie wakacyjnym, należy pamiętać o promieniowaniu UVA, które posiada jednakowe natężenie przez cały rok i może prowadzić do szybszego starzenia się skóry oraz zmian o podłożu nowotworowym.
• Stosowanie kremów przeciwsłonecznych prowadzi do niedoborów witaminy D – MIT! Niedobory witaminy D wśród Polaków w dużej mierze wynikają z szerokości geograficznej, na której się znajdujemy, a także z nieodpowiedniej diety, niedoborów czy prowadzonego stylu życia. Nie ma wiarygodnych badań, które potwierdzałyby wpływ kremów z filtrem na syntezę witaminy D w organizmie. Nie trzeba się opalać ani tym bardziej spalać, by pozyskać witaminę D. Aby dostarczyć naszemu organizmowi odpowiednią ilość, wystarczy połowa czasu potrzebnego do tego, by skóra zaczęła zmieniać barwę na ciemniejszą. Co więcej, witaminę D pozyskujemy również poprzez gałki oczne i wchłaniamy ją w jelitach wraz z pożywieniem lub suplementami.
• Istnieją naturalne filtry, które skutecznie chronią skórę przed promieniowaniem UV – MIT! Filtry chemiczne i mineralne nie mogą zostać zastąpione przez tzw. roślinne alternatywy, gdyż te nie posiadają odpowiedniej stabilności i nie są w stanie zapewnić skutecznej ochrony przed słońcem. Stosowanie naturalnych olejów na skórę zamiast dermokosmetyku w postaci kremu z filtrem może doprowadzić do poparzenia skóry!
• Filtry chemiczne są gorsze dla skóry od filtrów fizycznych – MIT! Warto pamiętać, że wszystkie substancje, zanim znajdą się w kosmetyku dopuszczonym do sprzedaży, muszą spełnić szereg restrykcyjnych wymagań, być przebadane pod kątem bezpieczeństwa dla skóry, stabilności czy poziomu gwarantowanej ochrony. Nie ma badań potwierdzających tezę wyższości filtrów fizycznych nad chemicznymi.
• Krem z filtrem chroni naszą skórę w 100% – MIT! Nie istnieje produkt, który zapewniałby 100% ochronę przed słońcem. Między innymi dlatego zaczęto wycofywać kremy z filtrem SPF 100 i tzw. blokery, by zapobiec uznawaniu ich przez użytkowników za chroniące przed promieniowaniem słonecznym w 100%. Na rynku europejskim najwyższym wskaźnikiem ochrony jest SPF 50+.
• Każdy krem z filtrem chroni nas przed promieniowaniem UVA i UVB – MIT! To nieprawda, że każdy krem z filtrem na rynku chroni przed promieniami UVA i UVB. Niektóre z nich zapewniają tylko ochronę na poziomie UVB o czym wskazuje nam współczynnik SPF. Skąd w takim razie mieć pewność, że posiadamy produkt, który ochroni nas przed dwoma rodzajami promieniowania? Podczas zakupów warto zwracać uwagę na oznaczenia produktów. Jednym z nich jest symbol UVA w kółku, który oznacza ochronę przed promieniowaniem UVA na poziomie co najmniej ⅓ wartości ochrony UVB (SPF). Jeśli szukasz produktów, które zapewniają wysoką ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB, znajdziesz je w gamie produktów Anthelios UVMUNE.
• Szyby chronią nas przed promieniowaniem UV – MIT! Promieniowanie UV dociera do Twojej skóry nawet wtedy, gdy nie wychodzisz na zewnątrz. Okna chronią nas jedynie przed promieniowaniem UVB. Promieniowanie UVA posiada zdolność przenikania przez szyby, przyspieszając fotostarzenie i zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia raka skóry. By temu zapobiec, stosuj krem z filtrem nawet wtedy, gdy przebywasz w domu, a także zimą czy w pochmurne dni.
• Przy nakładaniu dwóch produktów z SPF poziom ochrony sumuje się – MIT! SPF-y się nie sumują. Przykładowo, jeśli najpierw nałożysz krem z filtrem SPF 15, po jakimś czasie SPF 20, a potem SPF 50, maksymalna ochrona będzie równa najwyższej wartości SPF, czyli w tym przypadku SPF 50, nie SPF 85!
• Opalanie w solarium jest bezpieczniejsze niż na słońcu – MIT! W solarium wykorzystuje się duże natężenie promieniowania UVA, by w krótkim czasie szybko przyciemnić skórę. Ekspozycja skóry na tak silne natężenie promieniowania UVA w solarium powoduje tymczasową opaleniznę i jest dla nas niebezpieczna. Wpływ promieni UVA prowadzi do szybszego fotostarzenia i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów skóry.
• Dzieci są mniej narażone na skutki promieniowania UV – MIT! Skóra dzieci jest znacznie cieńsza i delikatniejsza niż w przypadku dorosłych, przez co znacznie szybciej i łatwiej ulega poparzeniom słonecznym. Fotoochrona u dzieci jest więc niezbędna, dodatkowo regularne stosowanie kremów z filtrem u dzieci znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia raka skóry w dorosłym życiu.
• Krem zakupiony w poprzednim sezonie mogę wykorzystać również w tym roku – MIT! Kremy z filtrem, podobnie jak pozostałe kosmetyki, posiadają swój termin ważności i czas przydatności do użycia. Co więcej, z biegiem czasu zawarte w nich składniki tracą swoją skuteczność. Stąd warto sprawdzać datę ważności kosmetyków, które posiadamy i okres ważności od momentu otwarcia. Jeśli przygotowujemy się do sezonu letniego i zauważymy, że nasz krem stracił termin ważności, zaopatrzymy się w nowy. 
• Skóra ciemnobrązowa lub czarna nigdy nie ulega poparzeniom, więc nie musi stosować filtrów UV – MIT! Wszystkie odcienie skóry są narażone na szkodliwy wpływ promieni UV, w tym wystąpienie przebarwień. Ochrona przeciwsłoneczna jest niezbędna niezależnie od fototypu.
• Wystarczy jednorazowa aplikacja kremu z filtrem w ciągu dnia – MIT! Kremy z filtrem powinny być reaplikowane co 2-3 godziny lub częściej w przypadku kąpieli w morzu, basenie czy po intensywnym wysiłku fizycznym lub gdy nasza skóra bardziej się poci.
• SPF to najważniejszy kosmetyk u osób, które mają tendencję do przebarwień – FAKT! Kremy z filtrem nie tylko chronią skórę przed poparzeniami i fotostarzeniem. Są doskonałą ochroną przeciwko powstawaniu nowych przebarwień. Dlatego jeśli Twoja skóra ma tendencje do powstawania przebarwień, posiada niedoskonałości w postaci trądziku, krem z filtrem powinien stanowić podstawę Twojej codziennej pielęgnacji. 

Światło UV – podsumowanie 

Wpływ promieniowania słonecznego na skórę znany jest już od lat. Jednak wciąż wiele osób skupia się na ochronie przeciwsłonecznej tylko w okresie letnim, przy bezpośredniej ekspozycji na słońce. Pamiętajmy więc, że słońce może działać na naszą skórę przez cały rok i skupmy się na codziennej pielęgnacji skóry, opartej na ochronie przed fotostarzeniem się skóry. Istotny jest wybór kosmetyków, które chronią przed promieniami UVA i UVB. 

Latem szczególnie zadbajmy o naszą skórę i unikajmy nadmiernej ekspozycji na słońce – zwłaszcza w godzinach okołopołudniowych. Bardzo ważna jest także ochrona przed słońcem niemowląt. Pamiętajmy o odpowiednim nakryciu głowy, ubraniu oraz nawodnieniu. Opalajmy się z głową. To nieprawda, że kremy z filtrem nie przepuszczają promieni. Delikatna opalenizna jest możliwa nawet przy stosowaniu filtrów SPF 50. 

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Aleksandrę Wójcicką.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Aleksandra Wójcicka, Specjalista ds. Legislacji i Oceny Bezpieczeństwa