Rak skóry – rodzaje, objawy i pielęgnacja pełna troski

Czym jest nowotwór skóry i jak się przed nim chronić?

Rak skóry to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów na świecie. Może przybierać różne formy, z których niektóre są bardziej agresywne niż inne. Szacuje się, że ryzyko zachorowania w ciągu życia przekracza nawet 20%, a tendencja ta wzrasta wraz z wiekiem. Choroby tego typu najczęściej dotykają obszarów skóry głowy i szyi (80%), pozostałe dotyczą tułowia i kończyn (20%). Niektóre rodzaje nowotworów zlokalizowane są w obrębie narządów płciowych, w jamie ustnej czy w łożyskach paznokci¹.

Na czynniki genetyczne, a często też na występowanie chorób przewlekłych nie mamy wpływu, jednak warto zwrócić uwagę na przyczyny środowiskowe, które mogą powodować powstawanie raka skóry. Przede wszystkim należy zaznaczyć udowodnione działanie mutagenne i kancerogenne promieniowania ultrafioletowego (UV), które emitowane jest przez słońce. Nadmierna ekspozycja na jego promienie bez odpowiedniej fotoprotekcji jest realnym zagrożeniem i potwierdzają to badania naukowe. Długotrwałe narażenie na promieniowanie UVA i UVB jest związane z rozwojem raków niebarwnikowych skóry: raka podstawnokomórkowego, raka kolczystokomórkowego, czerniaka złośliwego skóry. Wysokie ryzyko związane jest z oparzeniami słonecznymi, będącymi wynikiem ostrej i powtarzającej się wielokrotnie ekspozycji².

Warto też obalić mit, który mówi, że w przeszłości ludzie nie stosowali kremów z filtrem, a zachorowań nie było tak dużo jak teraz. Badacze zauważają, że ryzyko zapadalności na nowotwory skóry wśród przedstawicieli rasy kaukaskiej coraz bardziej wzrasta (o 5-8% rocznie), co jest związane z różnymi czynnikami, powodującymi jeszcze większą ekspozycję na promieniowanie UV:

• postępującymi ubytkami w warstwie ozonowej, która przepuszcza coraz więcej promieniowania ultrafioletowego (nawet ubytek 1% tej ochronnej warstwy wiąże się z 1-2% wzrostem śmiertelności na skutek czerniaka);
• zmianami w sposobie ubierania się: odkrywamy coraz więcej ciała, zwłaszcza w dobie ocieplenia klimatu;
• większą aktywnością na świeżym powietrzu;
• osłabieniem układu odpornościowego człowieka.

Udowodniono niekorzystne działanie promieniowania UV, które obejmują ostre reakcje w ciągu 24 godzin od ekspozycji (rumień, oparzenia słoneczne), jak i te przewlekłe, występujące w przyszłości na skutek działania na nas słońca przez wiele lat. Należy podkreślić, że w zależności od typu promieniowania i długości jego fali może ono: odbijać się od różnych powierzchni (np. piasku i śniegu), przenikać przez wodę i szyby, przechodzić przez chmury i mgłę, dlatego stosowanie kremu z filtrem jest zalecane przez cały rok. Profilaktyka to najlepsza ochrona przed rakiem skóry wywołanym przez czynniki środowiskowe³.

• noszenie zasłaniającej ciało, przewiewnej odzieży (z bawełny, lnu, wiskozy, jedwabiu);
• ochronę oczu przy pomocy okularów z filtrem przeciwsłonecznym;
• stosowanie nakryć głowy;
• unikanie nadmiernej ekspozycji: przebywanie w cieniu, wykorzystywanie parasoli i markiz zacieniających.

Zalecany czas przebywania na świeżym powietrzu w słoneczny dzień w celu wyprodukowania odpowiedniej ilości witaminy D przez skórę (bez smogu i zachmurzenia, w godzinach 10-15) to około 15 minut przy odkryciu 18% ciała (twarz, przedramiona, łydki). To, ile rzeczywiście czasu potrzeba dla wytworzenia odpowiedniej ilości witaminy D zależeć będzie dodatkowo od pigmentacji skóry, masy ciała (tkanka tłuszczowa ogranicza wchłanianie tej witaminy) i wieku. Zawsze zalecana jest jednak odpowiednia fotoprotekcja⁴.

 

Rodzaje nowotworu skóry

Nowotwory skóry to grupa chorób, która może mieć różne objawy oraz tendencje do przyjmowania formy złośliwej czy powstawania przerzutów. Wyróżnia się następujące rodzaje raka skóry:

Nowotwory skóry to grupa chorób o różnym przebiegu i rokowaniu. Poniżej przedstawiono najczęstsze typy w kolejności występowania:

• Rak podstawnokomórkowy skóry (BCC) – najczęstszy typ (80% zachorowań). Występuje głównie na twarzy, może przyjmować różne formy: guzkową⁵, wrzodziejącą, powierzchowną.
• Rzadko daje przerzuty, ale miejscowo może być inwazyjny.
• Rak kolczystokomórkowy skóry (SCC) – stanowi 15-20% przypadków. Częściej występuje u starszych mężczyzn. Ma postać złośliwą i może dawać przerzuty. Typowo pojawia się na wardze dolnej, nosie i okolicach narażonych na słońce. Najczęściej pojawia się na dolnej wardze, w okolicach nosa, oczodołów i narządów płciowych⁶;
• Czerniak złośliwy – stanowi 1,5-2% nowotworów skóry, ale jest najbardziej niebezpieczny. Może rozwinąć się na zdrowej skórze lub ze znamion. Wczesne wykrycie znacząco poprawia rokowania. Szczyt zachorowań przypada między 40. a 60. rokiem życia. Nowotwór ten ma bowiem dobre rokowania, ale jeśli wykryty jest wcześnie⁷.
• Rzadsze typy nowotworów skóry (poniżej 1% przypadków):
• Rak z komórek Merkla
• Rak gruczołów łojowych
• Gruczolakorak apokrynowy
• Raki gruczołów potowych
• Raki mieszka włosowego   

Przyczyny powstawania raka skóry

Wyróżnić można także różnego rodzaju przyczyny zachorowalności na raka skóry, które można podzielić na kilka grup. Należą do nich:

• Czynniki środowiskowe:




• nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe;

• promieniowanie jonizujące,

• ekspozycja na substancje chemiczne, np. arsen, sadzę, smołę węglową, iperyt azotowy, aromatyczne związki policykliczne, oleje mineralne,

• infekcje HPV (wirus brodawczaka ludzkiego),

• nikotynizm.

• Czynniki genetyczne:

• zaliczanie się do I fenotypu skóry zgodnie z klasyfikacją Thomasa B. Fitzpatricka. Takie osoby nigdy się nie opalają na brązowo, po ekspozycji na promienie słoneczne zawsze dochodzi u nich do poparzeń. Charakteryzują się bladą skórą, niebieskimi lub piwnymi oczami, włosami w kolorze blond lub rudymi. Bardzo często występują u nich też piegi;

• osoby ze skórą barwnikową i pergaminową;

• albinizm skórno-oczny;

• nabłonkowa dysplazja brodawkowata;

• pęcherzowe oddzielanie się naskórka;

• Zespół Fergusona-Smitha;

• Zespół Muira-Torre’a,

• Zespół Bazexa;

• Zespół Rombo;

• Zespół Gorlina-Goltza.

• Przewlekłe choroby skóry:

• niegojące się owrzodzenia;

• toczeń rumieniowaty skóry;

• liszaj nadżerkowy;

• liszaj twardzinowy;

• porokeratoza;

• znamię łojowe.

• Immunosupresja – stan po przeszczepach narządów lub np. w zespole AIDS, przy zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego⁸.

Wspierająca moc dotyku, czyli pielęgnacja po przebytym raku skóry

Pacjenci onkologiczni często doświadczają skutków ubocznych terapii, które znacząco wpływają na kondycję ich skóry. Toksyczność skórna, pojawiająca się zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu leczenia, może objawiać się suchością, zaczerwienieniem, swędzeniem czy nadwrażliwością. Dlatego tak ważne jest odpowiednie wsparcie dermatologiczne w procesie leczenia. Nasza marka z wieloletnim doświadczeniem w tworzeniu bezpiecznych dermokosmetyków, aktywnie angażuje się we wsparcie pacjentów onkologicznych, oferując sprawdzone produkty do łagodnej pielęgnacji wrażliwej skóry.

Do głównych metod terapeutycznych w leczeniu nowotworów skóry zalicza się:

• wycięcie z oceną histopatologiczną marginesów chirurgicznych (najczęściej stosowana);

• radioterapię (alternatywa dla leczenia chirurgicznego w przypadku niebarwnikowych raków skóry);

• chemioterapię (stosowaną rzadko ze względu na konieczność przeprowadzenia dalszych badań oraz brak jednoznacznej skuteczności);

• inhibitory ścieżki Hedgehog (metoda stosowana po wyczerpaniu możliwości leczenia chirurgicznego i przy pomocy radioterapii);

• metody powierzchowne w przypadku nowotworów o małym ryzyku nawrotu: farmakoterapię (5-fluorouracyl, Imikwimod), metodę fotodynamiczną, krioterapię⁹.

La Roche-Posay wspiera pacjentów onkologicznych w trosce o ich wrażliwą skórę oraz codzienny komfort podczas i po leczeniu. Jako współtwórcy wytycznych ISKIMO dotyczących pielęgnacji skóry w trakcie leczenia onkologicznego, jesteśmy szczególnie świadomi specyficznych potrzeb pacjentów. Współpracujemy też z dermatologami na całym świecie, aby nieustannie podnosić świadomość konieczności profilaktyki raka skóry związanej m.in. ze stosowaniem odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej.

Wiemy, że skutki uboczne onkoterapii odbijają się na skórze, dlatego chcemy pielęgnować ją z największą troską. Od 2024 roku współpracujemy też z Fundacją Rak'n'Roll. Przeprowadziliśmy też badania obserwacyjne i 9 badań klinicznych oraz opublikowaliśmy 16 artykułów naukowych, aby jeszcze bardziej upewnić się, że nasze kosmetyki będą skutecznie wspierać pacjentów podczas onkoterapii.

Jakie etapy pielęgnacji pełnej troski proponujemy?

Krok 1. Ultradelikatny krem myjący do ciała dla skóry skłonnej do atopii La Roche-Posay Lipikar Syndet AP+

Wspierając swoją skórę podczas lub po leczeniu onkologicznym, warto wybierać tylko łagodne środki myjące. Najlepsze będą tzw. syndety, których pH zbliżone jest do tego naturalnego. Nie zaburzają one bariery ochronnej i nie wysuszają. Warto stosować je podczas krótkich pryszniców, a nie długich kąpieli, które też mogą prowadzić do spadku nawilżenia. Ultradelikatny krem myjący La Roche-Posay Lipikar Syndet AP+ jest przeznaczony do najbardziej wrażliwej skóry (można stosować już nawet u noworodków). Ukoi przy swędzeniu, nawilży przy objawach suchości. W formule znajdują się: opatentowany składnik Aqua Posae Filiformis (dla suchej skóry), bogate w lipidy masło shea, kojący niacynamid.

Został przetestowany przez pacjentów poddawanych leczeniu onkologicznemu. 100% badanych uważa, że kosmetyk poprawia stan skóry związany z leczeniem przeciwnowotworowym¹⁰.

Przeznaczony dla skóry suchej i skłonnej do atopii oraz tej, która doświadcza nieprzyjemnych skutków ubocznych leczenia nowotworów.  Przynosi natychmiastową ulgę, zapobiega nawracającej suchości oraz koi. Formuła ma za zadanie odżywiać skórę oraz wspierać i odnawiać jej naturalną barierę hydrolipidową, chroniącą przed ucieczką wody.

Balsam można stosować już od pierwszego dnia życia oraz u pacjentów onkologicznych. Badania kliniczne wskazują na zmniejszone: o 41% uczucie swędzenia wynikającego z nadmiernej suchości, o 42% problemy ze snem oraz poprawę jakości życia o 69%¹¹.

Krok 3. Silnie regenerujący balsam kojący La Roche-Posay Cicaplast Baume B5+

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny