Znaczenie witaminy D dla zdrowia
Witamina D jest zaliczana do tzw. witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a w naszym organizmie odgrywa istotną rolę, kluczową dla jego prawidłowego funkcjonowania. Co ciekawe, jest jedną z niewielu witamin, które nasz organizm jest w stanie samodzielnie wytwarzać. Jednak do tego celu niezbędne są promienie słoneczne, o czym opowiemy w kolejnej części artykułu.
Utrzymanie witaminy D3 na właściwym poziomie to coś, o co warto dbać każdego dnia. Warto pamiętać, że zarówno nadmiar, jak i niedobór tej substancji może mieć negatywne konsekwencje, choć obecnie to właśnie hipowitaminoza D3 jest najczęstszym problemem.
Dlaczego niedobór witaminy D3 jest czymś, do czego nigdy nie powinniśmy dopuścić? Wynika to z funkcji, jakie ta witamina pełni w naszym organizmie. Jej podstawową rolą jest utrzymywanie właściwego poziomu fosforu i wapnia. Witamina D wspiera pracę układu kostnego, odpornościowego, a także układu mięśniowego i mózgu. Badacze wysnuwają również hipotezę, że być może niski poziom witaminy D może być powiązany z rozwojem niektórych chorób przewlekłych.
Do funkcji witaminy D3 w naszym organizmie możemy zaliczyć:
- wsparcie układu odpornościowego;
- dbanie o dobrą kondycję i wygląd skóry oraz włosów;
- wsparcie prawidłowej pracy mózgu i układu nerwowego;
- prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia;
- wsparcie prawidłowej pracy mięśni;
- kontrolę prawidłowego metabolizmu;
- utrzymywanie w dobrej kondycji kości i zębów
Niedobór witaminy D – objawy
Jak możesz zauważyć, witamina D3 odpowiada za wiele istotnych procesów w organizmie. Jednak w jaki sposób rozpoznać, że możemy mieć do czynienia z jej niedoborem? Warto wiedzieć, że niedobór witaminy D i objawy początkowo mogą być bardzo nieoczywiste i trudne do połączenia. Między innymi dlatego znaczna część osób bagatelizuje je lub szuka przyczyny problemu gdzie indziej.
Do braku witaminy D i objawów w organizmie możemy zaliczyć:
- uczucie ogólnego osłabienia;
- ciągłe zmęczenie;
- spadek nastroju;
- bóle mięśni, kości i stawów;
- problemy ze snem;
- spadek odporności, większą podatność na częste infekcje i przeziębienie;
- pogorszenie kondycji skóry;
- przyspieszone starzenie się skóry, utratę jędrności i sprężystości;
- zwiększone wypadanie włosów;
- problemy z prawidłowym gojeniem się ran i stanów zapalnych skóry (jest to istotne w przebiegu AZS, trądziku czy trądziku różowatego).
Niedobór witaminy D i objawy neurologiczne współwystępują bardzo często. Oprócz chronicznego zmęczenia i trudności z zasypianiem, można do nich zaliczyć problemy z koncentracją, uczeniem się i zapamiętywaniem, częste bóle głowy, a także spadek motywacji i zły nastrój. Nie powinniśmy jednak zapominać o ciężkim niedoborze witaminy D3 i objawach, które są już bardzo niepokojące. Skutkiem niedoboru witaminy D3 mogą być także:
- zaburzenia wzrostu, wady postawy u dzieci;
- deformacja kości;
- zwiększona podatność na złamania kości u dorosłych;
- zaburzenia pracy układu kostnego: krzywica u dzieci, osteoporoza u dorosłych;
- choroby dziąseł; zaburzenia prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego;
- zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego;
- zwiększone ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych oraz układu sercowo-naczyniowego.
Przyczyny niedoboru witaminy D
Do przyczyn niedoboru witaminy D w naszym organizmie możemy zaliczyć:
- dostarczanie zbyt małej ilości witaminy D wraz z pożywieniem;
- problemy z prawidłowym wchłanianiem witaminy D3 z pożywienia;
- zbyt częste przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, szczególnie w okresie jesienno-zimowym – niewystarczający kontakt z promieniami słonecznymi, które pomagają syntetyzować witaminę D3 w naszym organizmie;
- przyjmowanie niektórych leków; obecność niektórych schorzeń (np. niewydolność nerek).
Jak poradzić sobie z deficytem witaminy D?
W walce z deficytem witaminy D3 okażą się pomocne:
- dieta bogata w substancje odżywcze będące źródłem witaminy D3;
- odpowiednia suplementacja witaminy D3, szczególnie w okresie jesienno-zimowym;
- częste przebywanie na świeżym powietrzu, zwłaszcza w czasie jesieni i zimy;
- prawidłowa i kontrolowana ekspozycja na promienie słoneczne.
Warto pamiętać o tym, że zanim zdecydujesz się na suplementację witaminy D, należy wcześniej sprawdzić jej poziom w Twoim organizmie. Pamiętaj, że nadmiar witaminy D3, czyli tak zwana hiperwitaminoza, może okazać się równie niebezpieczny dla Twojego zdrowia i samopoczucia, jak jej niedobór. Pamiętaj też, aby wyniki badań skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym.
Źródła witaminy D – dieta
Gdzie występuje najwięcej witaminy D i jakie produkty szczególnie warto włączyć do swojego jadłospisu?
Znajdziesz ją w takich produktach, jak:
- tłuste ryby (łosoś, tuńczyk, szprotki, makrela, sardynki, śledź, dorsz);
- tran;
- wątróbka;
- nabiał (mleko, sery żółte);
- jajka (w szczególności żółtko).
Co z produktami pochodzenia roślinnego? Poza tymi, które są nią wzbogacane, produkty roślinne z reguły nie zawierają witaminy D3 lub są to bardzo małe ilości. Wyjątkiem okazują się tutaj grzyby shiitake.
W sytuacji, gdy niedobór witaminy D3 jest bardzo wysoki, niezbędne może okazać się dodatkowe wsparcie w postaci odpowiedniej suplementacji. W Polsce suplementacja witaminą D jest zalecana także w okresach słabego nasłonecznienia, czyli głównie jesienią i zimą.
Słońce a witamina D
Witamina D jest wchłaniana w jelitach wraz z pokarmem i suplementami, co więcej, jest pozyskiwana również przez gałki oczne. Jednak jej synteza w największej ilości zachodzi w naszej skórze. Szacuje się, że bezpośredni kontakt skóry z promieniami słonecznymi jest w stanie pokryć nawet 90% dziennego zapotrzebowania na ten składnik.
Za syntezę witaminy D3 odpowiada promieniowanie UVB, które jest w dużej mierze blokowane przez chmury, szkło, ściany, a jego natężenie jest zależne od pory dnia i pory roku. To właśnie dlatego jesienią i zimą znaczna część osób może zmagać się z niedoborami witaminy D3.
Czy oznacza to, że aby „zgromadzić” w organizmie odpowiednie ilości witaminy D3, latem musimy się opalać i dużo przebywać na słońcu, a także unikać stosowania kremów z filtrem? Nic bardziej mylnego.
W sieci można natrafić na wiele treści powielających szkodliwe mity dotyczące stosowania kremów z filtrem i syntezy witaminy D3. Niektórzy uważają, że aplikowanie kremów z filtrem, szczególnie w przypadku ekspozycji na słońce, uniemożliwia prawidłową syntezę witaminy D3.
Nie jest to prawda. Nie istnieją wiarygodne badania potwierdzające związek pomiędzy stosowaniem kremów z filtrem a zablokowaniem procesu syntezy witaminy D. Kremy z filtrem mogą upośledzić ten proces, ale nie blokuja go w 100%. Nie jest także prawdą, że aby dostarczyć organizmowi odpowiednią dawkę tej substancji, należy się opalać i spędzać wiele czasu w ostrym słońcu.
W takim razie ile powinna trwać ekspozycja na słońce, aby dostarczyć swojemu organizmowi odpowiednie dawki witaminy D3? Jest to zależne od paru czynników, jak wiek czy fototyp skóry. Z reguły jest to czas od kilku do kilkunastu minut.
Witamina D a kremy przeciwsłoneczne
Kremy z filtrem nie blokują syntezy witaminy D3 w skórze. Co więcej, to właśnie one przez cały rok zabezpieczają skórę przed negatywnymi skutkami promieniowania, jak oparzenia, uczulenie na słońce i podrażnienia skóry, przebarwienia posłoneczne czy przyspieszone starzenie.
Po jaki krem z filtrem sięgnąć, by zapewnić sobie jak najlepszą ochronę przeciwsłoneczną? Wiele osób, oprócz wysokiej ochrony przed słońcem, zwraca także uwagę na konsystencję i komfort stosowania produktu. Niektórzy rezygnują z regularnego stosowania kremów z filtrem, gdyż te powodują na skórze dyskomfort lub przedostają się oczu.
Jeżeli zależy Ci na bardzo wysokiej ochronie przeciwsłonecznej i jednocześnie komforcie podczas stosowania produktu, zwróć uwagę na kosmetyki La Roche-Posay z gamy UVMUNE 400. W ich formule zastosowano innowacyjny filtr Mexoryl 400. To najskuteczniejszy filtr chroniący przed najbardziej szkodliwymi i najdłuższymi promieniami UVA (do 400 nm). To właśnie one stanowią 30% całego spektrum promieni docierających do skóry. Formuła zawierająca Mexoryl 400 zapewnia ochronę przed głębokim uszkodzeniem komórek, które jest wywołane przez długotrwałe promieniowanie UVA.
Co więcej, w kosmetykach z gamy UVMUNE zastosowano innowacyjną technologię Netlock. To dzięki niej krem z filtrem nie migruje, nie przedostaje się do oczu i jest odporny na działanie piasku, potu czy wody. Jeżeli Twoja skóra jest normalna, sucha lub wrażliwa, sięgnij po jeden z następujących produktów:
- Anthelios UVMUNE 400 Niewidoczny Fluid SPF50+ – skutecznie chroni przed uszkodzeniami komórek poprzez bardzo wysoką ochronę o szerokim spektrum przed promieniowaniem UVA/UVB. Jego lekka i niewidoczna formuła sprawia, że sprawdzi się idealnie do codziennego stosowania. Jest transparentny i łatwy w aplikacji. Jego formuła została wzbogacona gliceryną oraz wodą termalną z La Roche-Posay o właściwościach kojących i łagodzących;
- Anthelios UVMUNE 400 Krem Nawilżający SPF50+ – oferuje szerokie spektrum ochrony przed promieniami UVA i UVB, a także zabezpiecza przed głębokim uszkodzeniem komórek. Zapewnia 24-godzinne nawilżenie skóry. Posiada nietłustą, nieklejącą się konsystencję. Jest bardzo odporny na działanie potu i wody. Sprawdzi się idealnie jako krem z filtrem pod makijaż. Zawiera glicerynę, znaną ze swoich nawilżających i wzmacniających skórę właściwości.
Stosowanie kremów z filtrem bardzo często okazuje się problematyczne w przypadku skóry tłustej. Osoby, których skóra wykazuje skłonności do nadmiernego przetłuszczania się i niedoskonałości, często rezygnują z kremów z filtrem w obawie przed „zapchaniem” porów. Warto jednak wiedzieć, że istnieją kremy z filtrem, które nie tylko zapewniają wysoką ochronę przed słońcem, ale jednocześnie dbają o komfort tłustej skóry i ograniczają nadmierne produkowanie sebum.
Idealnym przykładem okaże się Anthelios UVMUNE 400 Oil Control Żel-Krem SPF50+. To świetny wybór w przypadku skóry tłustej, mieszanej i wrażliwej. Zapewnia bardzo wysoką ochronę przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB i chroni przed uszkodzeniem komórek. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj technologia Oil Control, która kontroluje wydzielanie sebum. W jego formule znalazły się matujące mikrocząsteczki Airlicium™. To właśnie one redukują wydzielanie sebum. Krem posiada nietłustą konsystencję o lekkim, niewidocznym wykończeniu bez białych śladów. Zapewnia 12-godzinne matowe wykończenie* (*test konsumencki 130 osób, 28 dni).
Mówiąc o ochronie przeciwsłonecznej podczas odpowiedzialnego korzystania z promieni słonecznych, nie możemy zapominać o skórze dziecka, która jest najbardziej podatna na szkodliwe skutki promieniowania UV.
Rodzice małych dzieci powinni mieć na uwadze, że skóra maluchów jest znacznie cieńsza i delikatniejsza niż skóra dorosłych. Oznacza to, że jest wyjątkowo wrażliwa na ekspozycję na słońce i podatna na oparzenia słoneczne. Wybierając odpowiednie środki ochrony przeciwsłonecznej, jak kremy z filtrem o bardzo szerokim spektrum działania, możesz skutecznie zminimalizować ryzyko wystąpienia negatywnych skutków oparzeń słonecznych u swojego dziecka.
W tym celu warto zaopatrzyć się w Anthelios UVMUNE 400 Dermo-Pediatrics Niewidoczny Fluid SPF50+. Jest odpowiedni również w przypadku wrażliwej i skłonnej do atopii skóry u dzieci, a także skóry reaktywnej na słońce. Oferuje długotrwałą ochronę przed promieniowaniem UVA/UVB oraz ultradługim UVA. Oprócz opatentowanego filtru Mexoryl 400 w jego formule znalazło się masło shea, woda termalna z La Roche-Posay i witamina E. Posiada lekką, nietłustą konsystencję, a technologia Netlock skutecznie zapobiega przedostawaniu się produktu do oczu i zapobiega uczuciu szczypania.
Stosując kremy z filtrem, powinniśmy pamiętać o tym, jak ważna jest ich reaplikacja. Tylko w ten sposób będziemy w stanie utrzymać ciągłość ochrony przeciwsłonecznej. Warto pamiętać, że woda, pot czy piasek sprawiają, że filtry zaczynają się ścierać, a ochrona przeciwsłoneczna ulega osłabieniu. Zaleca się reaplikację produktów fotoochronnych co ok. 2 godziny, a także po każdym wyjściu z wody.
Jaki kosmetyk do reaplikacji wybrać? Skutecznym i praktycznym rozwiązaniem jest Anthelios Niewidoczna Mgiełka SPF50. Zapewnia wysoką ochronę przed promieniowaniem UVA/UVB, a do tego pomaga zapobiegać stresowi oksydacyjnemu wywołanemu przez podczerwień-A i zanieczyszczenia powietrza. Jest wodoodporna, szybko się wchłania i posiada lekką konsystencję. Zapewnia matowe wykończenie.
Podsumowanie
Witamina D to substancja, która odgrywa niezwykle istotną rolę w naszym organizmie. Wspiera prawidłową budowę i pracę mięśni oraz stawów, a także wzmacnia naszą odporność na infekcje i przeziębienia. Ma wpływ na naszą koncentrację i samopoczucie. Dba o młody i zdrowy wygląd naszej skóry. Niedobór witaminy D3 może mieć bardzo negatywne skutki dla naszego organizmu. Na szczęście nasze ciało posiada zdolność do samodzielnej syntezy witaminy D3. Dlatego, oprócz suplementacji i dostarczania witaminy D3 wraz z pożywieniem, kluczowa jest właściwa ekspozycja na słońce. Warto pamiętać, że aby móc dostarczyć swojemu organizmowi odpowiedniej dawki witaminy D3, nie musisz się opalać ani tym bardziej spalać na słońcu. Nawet kilka minut dziennie może okazać się wystarczające. Niezależnie od tego, czy planujesz przebywać na słońcu, czy nie, warto pamiętać o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej dopasowanej do potrzeb skóry.
Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.
Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.
Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny
Bibliografia:
- Ciborowska H., Rudnicka A. (2016). Dietetyka. Żywienie Zdrowego i chorego człowieka. PZWL, Warszawa.
- Wnęk D., Witamina D – skutki jej niedoboru i nadmiaru oraz źródła pokarmowe, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62906,witamina-d [dostęp: 17.09.2024].
- Pettifor, J. M., Thandrayen, K., & Thacher, T. D. (2018). Vitamin D deficiency and nutritional rickets in children (pp. 179-201). Academic Press.
- https://www.researchgate.net/publication/336969034_Effect_of_sunscreen_on_vitamin_D