Oparzenia słoneczne – jak powstają?

By właściwie zrozumieć, skąd się biorą oparzenia słoneczne, w pierwszej kolejności należy bliżej się przyjrzeć rodzajom promieniowania UV. Jest ich aż trzy, z czego tylko jedno jest bezpośrednią przyczyną oparzeń słonecznych. Nie oznacza to jednak, że pozostałe nie stwarzają dla nas żadnego zagrożenia. Wyróżniamy:

• promieniowanie UVA – długość jego fali wynosi ok. 320-400 nanometrów. Dociera do najgłębszych warstw skóry, a nawet tkanki podskórnej. Choć nie jest odpowiedzialne za oparzenia słoneczne, to jednak długotrwała ekspozycja na to promieniowanie znacząco zwiększa ryzyko nowotworów skóry. Powoduje także przyspieszone starzenie się skóry, a do tego powstawanie zmarszczek, przebarwień posłonecznych i utratę elastyczności. Może też wysuszać skórę;
• promieniowanie UVB – długość jego fali wynosi ok. 290-320 nanometrów. Dociera jedynie do wierzchnich warstw skóry, a więc naskórka. To właśnie ono wywołuje oparzenia słoneczne, ponieważ uszkadza jej komórki. W odpowiedzi na ekspozycję na ten rodzaj promieniowania na skórze pojawia się opalenizna, jednak nie stanowi ona wystarczającej ochrony. UVB również przyczynia się do nowotworów skóry;
• promieniowanie UVC – długość jego fali wynosi ok. 100-290 nanometrów. Najbardziej szkodliwe spośród wszystkich rodzajów, jednak jest niemal w całości pochłanianie przez atmosferę, wobec czego nie dociera na Ziemię.

Opalenizna, pożądana przez wiele osób zwłaszcza w okresie letnim, to w rzeczywistości reakcja obronna naszego organizmu. Dzieje się tak, ponieważ skóra narażona na promienie słoneczne zaczyna wytwarzać większą ilość melaniny – naszego naturalnego barwnika. To od jego ilości w dużej mierze zależy stopień jasności naszej skóry, a do tego kolor naszych oczu czy włosów.

Niestety zwiększona produkcja melaniny nie zabezpiecza przed negatywnymi skutkami ekspozycji na słońce. Jeszcze zanim opalenizna zacznie się pojawiać, wierzchnie warstwy naskórka mogą już ulec poparzeniu. Dodatkowo należy pamiętać, że nawet opalone osoby nadal są narażone na przykre dolegliwości w związku z oparzeniami słonecznymi.

Wystawianie skóry na słońce bez odpowiedniej ochrony może nie tylko spowodować pogorszenie się jej kondycji i wyglądu, ale i realnie zagrozić naszemu zdrowiu. Warto zatem pamiętać o stosowaniu odpowiednich produktów i kilku innych prostych nawykach. Domowe sposoby na oparzenia słoneczne mogą nie zadziałać, jeśli zbyt późno zareagujemy na niepokojące objawy.

By właściwie się zabezpieczać przed słońcem, nie zapominajmy o tym, że oparzenia słoneczne mogą występować nie tylko latem. Na promieniowanie UV jesteśmy narażeni cały rok, więc krem do opalania powinien być zawsze pod ręką. Dodatkowo koniecznie upewnijmy się, że wszystkie obszary ciała są chronione – przykładowo oparzeniom często ulega przedziałek, ponieważ wiele osób nie bierze pod uwagę, że w tym miejscu skóra również jest odsłonięta i narażona na działanie słońca.

Jakie objawy towarzyszą oparzeniu słonecznemu?

Z pewnością wielu z nas jest w stanie wymienić podstawowe symptomy, jakie dają oparzenia słoneczne – wysypka, zaczerwienienie, piekąca i rozgrzana w dotyku skóra. Trzeba jednak mieć na uwadze, że są aż trzy stopnie oparzeń. Warto poznać ich charakterystykę, aby w razie konieczności sięgnąć po właściwą pomoc.

• Oparzenia słoneczne I stopnia – obejmują tylko naskórek, a więc zewnętrzną warstwę skóry. Podstawowym objawem jest tutaj rumień. Poparzone miejsce jest w dotyku znacznie cieplejsze od reszty ciała. To najłagodniejszy typ oparzenia, zaczerwienienie zwykle ustępuje samoistnie po kilku dniach.
• Oparzenia słoneczne II stopnia – dotyczą nie tylko naskórka, ale i skóry właściwej. Tutaj także występuje rumień, a oprócz tego charakterystyczne bąble wypełnione płynem surowiczym, których w żadnym wypadku nie należy przekłuwać (znacząco spowalnia to proces gojenia się). Przy oparzeniach II stopnia częste są takie objawy, jak obrzęk, martwica naskórka, a do tego gorączka i osłabienie organizmu. Widoczne pęcherze utrzymują się nawet do 3 tygodni.
• Oparzenia słoneczne III stopnia – uszkodzenia sięgają poza naskórek i skórę właściwą, aż do tkanki łącznej i nerwów. To najgroźniejszy typ oparzenia, który niemal zawsze wymaga pilnej interwencji lekarskiej. W poparzonym miejscu może pojawić się brak czucia, co jest wynikiem naruszenia receptorów czuciowych.

Co natomiast w przypadku, kiedy po ekspozycji na promieniowanie UV mamy do czynienia z wysypką, swędzeniem czy grudkami? Mogą one wskazywać na występowanie alergii na słońce. By sobie z nią poradzić, warto wybrać takie same sprawdzone środki, co na oparzenia – domowe sposoby będą tutaj raczej nieskuteczne. Istotna jest przede wszystkim wysoka ochrona przeciwsłoneczna.

Niezależnie od tego, jak bardzo lubisz efekt opalonej skóry, nie zwlekaj i jeśli tylko dostrzeżesz niepokojące zmiany skórne, takie jak zaczerwienienie, natychmiast zejdź ze słońca. W ten sposób unikniesz poważniejszych oparzeń, które wymagałyby specjalistycznej opieki. Już sam rumień czy uczucie pieczenia powinny być dla Ciebie sygnałem do działania. Pomóc może m.in. sprawdzony krem na oparzenia słoneczne.

Oparzenia słoneczne na twarzy i ciele – kto szczególnie jest na nie podatny?

Oparzenia słoneczne mogą wystąpić niezależnie od pory roku i bez względu na to, jaki jest naturalny odcień naszej karnacji. Nieostrożne korzystanie z kąpieli słonecznych czy też po prostu niezabezpieczanie skóry np. w czasie wędrówek w górach może przynieść poważne konsekwencje. Niemniej możemy wyróżnić pewne czynniki, które szczególnie sprzyjają oparzeniom.

Przede wszystkim, na promieniowanie UV powinny szczególnie uważać osoby z jasną karnacją. Często mają też one naturalnie jasne włosy (blond lub rude) i jasne oczy. Jest to związane z mniejszą ilością melaniny niż w przypadku osób o ciemniejszej karnacji. Tym samym ich skóra znacznie wolniej się opala, a do oparzenia może dojść nawet po 15 minutach, jeśli nie została zastosowana odpowiednia ochrona.

Również dzieci są bardzo narażone na nieprzyjemne skutki przebywania na słońcu. Ich skóra jest cieńsza i delikatniejsza niż u osób dorosłych, w związku z czym wszelkiego rodzaju podrażnienia i uszkodzenia są częstsze. Zaleca się, aby dzieci do 1. roku życia w ogóle nie były narażone na bezpośrednie działanie słońca. Później obowiązkowo należy stosować kremy i balsamy z wysokim filtrem SPF.

Oprócz tego powinny unikać słońca:

• osoby przyjmujące leki o potencjale fotouczulającym, a więc takim, który zwiększa wrażliwość na promieniowanie UV. Należy do nich m.in. wiele antybiotyków, ale też powszechnie stosowany, przeciwbólowy ibuprofen;
• osoby korzystające z kosmetyków, w których znajdują się składniki fotouczulające, np. olejki eteryczne (dlatego przy kuracji retinolem zaleca się stosowanie go na noc albo w połączeniu z wysoką ochroną przeciwsłoneczną);
• osoby po zabiegach z zakresu medycyny estetycznej;
• osoby po przebytym przeszczepie.

Jak uniknąć oparzenia słonecznego?

Zwykle pojawia się wiele pytań, kiedy doświadczymy oparzeń słonecznych – jak szybko wyleczyć? Co zrobić, by zmniejszyć dyskomfort? Tymczasem, podobnie jak w innych przypadkach, zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem jest przede wszystkim zapobieganie ich wystąpieniu.

Główną formą ochrony jest oczywiście stosowanie wspomnianych już kosmetyków z SPF. Należy je nakładać na co najmniej 30 minut przed wyjściem na słońce, aby mogły zacząć skutecznie działać i wytworzyć warstwę ochronną – dotyczy to i balsamów do ciała, i kremu z filtrem pod makijaż. To, jak wysoki będzie faktor SPF, jest w dużej mierze uzależnione od fototypu skóry, a więc tego, jaki odcień ma nasza karnacja. Im jaśniejsza, tym ochrona powinna być odpowiednio wyższa.

Pamiętajmy też, że produkty przeciwsłoneczne trzeba nakładać we wszystkich newralgicznych miejscach, w tym na małżowiny uszne, przedziałek (tu polecane są wygodniejsze w aplikacji mgiełki), stopy czy dłonie. Dodatkowo wskazana jest reaplikacja SPF 50 do twarzy i ciała co 2-3 godziny oraz po każdorazowym wyjściu z wody, jeśli zażywamy kąpieli np. w morzu czy na odkrytym basenie.

Inną ważną kwestią jest wybór odpowiedniej odzieży. Wysokie temperatury w lecie sprzyjają bardziej odkrytym ubiorom, jednak w praktyce im większy obszar skóry zasłonimy, tym mniejsze prawdopodobieństwo oparzeń słonecznych. Aby uniknąć przegrzania, zwłaszcza w trakcie upałów, stawiajmy na lekkie, przewiewne tkaniny, takie jak len, bawełna czy wiskoza. Poleca się też noszenie nakryć głowy (chronią nie tylko skalp, ale i twarz) oraz okularów przeciwsłonecznych z godnymi zaufania filtrami UV.

Niezależnie od tego, czy dbamy o pielęgnację i stosowne ubrania, w najcieplejszych miesiącach warto unikać przebywania na słońcu w godzinach, kiedy jest ono najsilniejsze. Dlatego między 11:00 a 16:00 najlepiej poszukać schronienia w cieniu lub po prostu w pomieszczeniach.

Krem z filtrem do twarzy i ciała – zadbaj o ochronę przed oparzeniami słonecznymi

Ponieważ to właściwe kosmetyki są głównym elementem profilaktyki oparzeń słonecznych, duże znaczenie ma dobór produktów. Przy wyborze należy zwracać uwagę nie tylko na wysokość faktora SPF, ale i na oferowane spektrum ochrony. Dobrze dopasowany krem czy balsam z filtrem powinien zabezpieczać zarówno przed promieniowaniem UVB, jak i UVA.

Przy ochronie skóry przed słońcem doskonale sprawdzają się kosmetyki z gamy Anthelios UVMUNE 400 od marki La Roche-Posay. Zawierają one innowacyjny, opatentowany filtr Mexoryl 400™, który jest wynikiem aż 10 lat badań klinicznych. Obecnie jest to najskuteczniejszy filtr przeciwsłoneczny chroniący przed ultradługimi falami (380-400 nanometrów) promieniowania UVA. Dodanie go do kompleksu innych filtrów przeciwsłonecznych sprawiło, że produkty Anthelios UVMUNE zabezpieczają przed głębokim uszkodzeniem komórek.

Jako krem do twarzy z filtrem 50 polecamy Anthelios UVMUNE 400 Krem Nawilżający SPF50+. Posiada nietłustą, nieklejącą się konsystencję, która znakomicie sprawdzi się również pod makijaż. Jest bardzo odporny na pot i wodę, a przy tym zapewnia 24-godzinne nawilżenie. Produkt sprawdza się przy wszystkich rodzajach skóry.

Skuteczny w ochronie twarzy przed słońcem jest także Anthelios UVMUNE 400 Niewidoczny Fluid SPF50+. Poza filtrem Mexoryl 400 zawiera również glicerynę odbudowującą barierę ochronną skóry i kojącą wodę termalną z La Roche-Posay. Ma lekką, niewidoczną formułę, odpowiednią do codziennego stosowania nawet przy skórze wrażliwej i skłonnej do alergii. Produkt należy najpierw nałożyć dłonie, a później przenieść na twarz.

Oczywiście przed promieniowaniem UV powinniśmy zabezpieczać nie tylko twarz, ale i ciało. W tym zadaniu doskonałe sprawdza się Anthelios Nawilżające Mleczko SPF50+. Gwarantuje szerokie spektrum ochrony przed UVA i UVB, a przy tym można je stosować na skórę wrażliwą, reaktywną i alergiczną. Po aplikacji nie pozostawia białych śladów, a formuła jest niekomedogenna i wodoodporna. Oprócz tego zapobiega skutkom stresu oksydacyjnego.

Do swojej pielęgnacji przeciwsłonecznej możesz włączyć też Cicaplast Baume B5 SPF50 – regenerujący balsam kojący do twarzy i ciała. Zawiera przeciwzapalny madekasozyd, kojący pantenol i Procerad™ zapobiegający powstawaniu przebarwień. Produkt koi i odbudowuje barierę ochronną skóry, a przy tym zabezpiecza ją przed promieniowaniem UV. Posiada nietłustą, nieklejącą się konsystencję.

Co stosować na oparzenia słoneczne?

Jak działać, kiedy wystąpiły oparzenia słoneczne? Czym smarować skórę, aby przynieść jej ukojenie? W pierwszej kolejności ulgę może przynieść ochładzanie oparzonej skóry. Nie polewaj jej jednak od razu zimną wodą, tylko letnią, i stopniowo obniżaj temperaturę, aby nie dopuścić do szoku termicznego. Sprawdzą się też okłady hydrożelowe.

Czym smarować skórę po oparzeniu słonecznym na twarzy? Do rutyny pielęgnacyjnej dodaj Cicaplast B5 Serum, które posiada innowacyjną formułę. Tworzy na skórze niewyczuwalną barierę zabezpieczającą przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi i wspiera regenerację. To skoncentrowane 10% serum z witaminą B5, które dodatkowo intensywnie nawilża skórę nawet do 24 godzin*.

^{*Test instrumentalny.}

Do twarzy i ciała sprawdzi się natomiast Cicaplast Baume B5+, czyli silnie regenerujący balsam kojący. Może być stosowany nawet w przypadku wrażliwej skóry niemowląt. Odbudowuje barierę ochronną skóry i zapewnia uczucie nawilżenia, odżywienia i komfortu. Jego formuła została wzbogacona o unikatowy kompleks prebiotyczny wspierający równowagę mikrobiomu – tribioma. W składzie jest też kojący pantenol i przeciwzapalny madekasozyd.

Wiedząc, jaki krem na oparzenia słoneczne stosować, sięgaj po niego regularnie, także wtedy, gdy poczujesz swędzenie. Pamiętaj, by nie odrywać fragmentów martwego naskórka, który może zacząć się łuszczyć podczas gojenia. Ważne jest też, aby dbać o picie dużych ilości wody, dzięki czemu nawilżysz skórę od środka.

Podsumowanie

Oparzenia słoneczne to często spotykany problem, występujący niezależnie od pory roku czy od fototypu skóry. Uszkodzenia skóry wywołane przez słońce mogą znacząco wpłynąć na jej wygląd i kondycję, dlatego tak ważne jest, aby odpowiednio się chronić. Sięganie po kosmetyki przeciwsłoneczne to podstawa, podobnie jak ochrona w postaci właściwej odzieży czy nakryć głowy. Jeśli natomiast wystąpią już objawy oparzenia – warto jest reagować szybko, by przywrócić skórze utracony komfort.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny