Trądzik – czym jest i co go powoduje?

Pomimo tego, że naszym pierwszym skojarzeniem, kiedy słyszymy słowo „trądzik”, jest okres dojrzewania, to niestety schorzenie to ma skłonności do powracania i występowania również w dorosłym życiu. Kluczowym aspektem przy leczeniu tej choroby skórnej jest właściwe jej rozpoznanie, gdyż sposób leczenia będzie uwarunkowany typem trądziku, z jakim przyjdzie nam się mierzyć. Czym jest trądzik, co go powoduje i jakie jego rodzaje mogą nękać naszą skórę?

Czym jest trądzik?

dr n. med. Kamila Padlewska, 
specjalista dermatolog 
Oricea Gabinety Dermatologii Estetycznej i Medycyny Anti-Aging 
www.oricea.com

Trądzik to choroba skóry, której jedną z głównych przyczyn jest wydzielanie się zbyt dużej ilości sebum, czyli łoju, co spowodowane jest zmianami hormonalnymi. Sebum wydostaje się na powierzchnię naszej skóry przez gruczoły łojowe. Kanaliki prowadzące do gruczołów mogą zostać zapchane poprzez nadmiar łoju i zrogowaciały naskórek, co z kolei prowadzi do powstania tak zwanych zaskórników, czyli niezapalnych zmian trądzikowych.

Zaskórnik występujący na naszym ciele stwarza doskonałe warunki do rozwoju bakterii, których nadmiar prowadzi do wytworzenia się w jego okolicy stanu zapalnego. Najczęstszym winowajcą takiego stanu rzeczy są bakterie z gatunku Cutibacterium Acnes. Szacuje się, że są one odpowiedzialne za około 80% trądziku wśród pacjentów w przedziale wiekowym od 11 do 30 lat.

Jakie są przyczyny powstawania trądziku?

Najczęściej za przyczynę pojawiania się trądziku wskazuje się nadmiar sebum, wyszczególniony w poprzednim akapicie. Wiele twarzy tego schorzenia sprawia jednak, że nie da się tutaj wyodrębnić jednej, konkretnej przyczyny jego powstawania.

Nadmiar sebum zapychającego gruczoły łojowe wynika w dużej mierze ze zmian hormonalnych, stąd właśnie jego wzmożone występowanie w okresie dojrzewania. Nie jest jednak powiedziane, że nasze hormony będą się trzymać właściwych poziomów całe życie. Ich prawidłowa ilość zależy między innymi od stresu, na który jesteśmy narażeni codziennie, więc atak trądziku może nas spotkać w każdej chwili.

Jakie więc czynniki przyczyniają się do powstawania trądziku? Są to:

• stres;
• nieodpowiednia dieta;
• chroniczne zmęczenie;
• zanieczyszczenia środowiska (wynika z tego chociażby trądzik pracowniczy);
• niewłaściwa pielęgnacja skóry.

Rodzaje trądziku

Dermokonsultantka

La Roche-Posay

Karina Kowalczyk

Trądzik to bardziej skomplikowane schorzenie, niż mogłoby się początkowo wydawać, gdyż występuje w bardzo wielu różnych rodzajach, które z kolei warunkują cały proces leczenia. To od typu trądziku, jaki wystąpi na naszej skórze, będzie zależało, jakie kroki będą konieczne do pozbycia się choroby.

Jakie więc wyróżniamy rodzaje trądziku, jakie są ich objawy i jak powinno przebiegać skuteczne leczenie?

Trądzik pospolity (zwyczajny)

Jak wskazuje sama nazwa, trądzik pospolity to najczęstszy wariant tego schorzenia. Czasami określa się go jako trądzik młodzieńczy ze względu na okres życia, w którym pojawia się najczęściej. Odpowiedzialne są za to hormony, konkretnie androgeny, czyli te, które są odpowiedzialne za rozwijanie się cech męskich. Podczas dojrzewania ich poziom jest wyższy u obu płci, przez co zmiany trądzikowe nie są jedynie domeną mężczyzn.

Pojawia się w okolicach okresu pokwitania i zazwyczaj ustępuje samoistnie. Kluczowym aspektem jest tutaj prawidłowa pielęgnacja i leczenie, gdyż blizny powstałe w wyniku działania trądziku młodzieńczego mogą towarzyszyć nam przez długie lata. Warto więc pomyśleć nad zabezpieczeniem się przed takim scenariuszem, używając odpowiednich kosmetyków i środków pielęgnacyjnych, a w przypadku bardziej zaawansowanych zmian zastosować leki.

Trądzik pospolity – objawy a podział, rodzaje trądziku pospolitego

Trądzik pospolity również podlega podziałom, mającym za zadanie lepiej scharakteryzować objawy i przebieg schorzenia. Ze względu na zmiany skórne możemy wymienić następujące typy trądziku pospolitego:

• trądzik zaskórnikowy – charakteryzujący się obecnością jedynie zaskórników, bez zmian zapalnych w obrębie gruczołów łojowych i mieszków włosowych. To jedna z najłagodniejszych odmian trądziku, której stosunkowo łatwo jest się pozbyć. Jak leczyć trądzik zaskórnikowy? Przede wszystkim nie wyciskać wągrów;
• trądzik guzkowo-cystowy – zmiany skórne przyjmują postać cyst wypełnionych ropą;
• trądzik grudkowo-krostkowy – najprostsza do rozpoznania odmiana trądziku pospolitego, grudki i krostki powstałe w jego wyniku potocznie nazywane są pryszczami;
• trądzik piorunujący – najcięższa i najtrudniejsza do wyleczenia postać trądziku pospolitego. Oprócz zmian skórnych występują również inne objawy.

Trądzik ropowiczy

Trądzik ropowiczy pojawia się całe szczęście rzadziej niż pospolity, jest jednak znacznie cięższy w przebiegu i leczeniu. Charakteryzuje się występowaniem czerwonych, ropnych zmian na skórze, przeważnie w strefach ciała najbardziej na to narażonych, czyli na twarzy, klatce piersiowej i ramionach. Zmiany występujące przy trądziku ropowiczym są przeważnie bolesne oraz mogą zostawiać trwałe i nieregularne blizny.

Trądzik ropowiczy – leczenie

Warto pamiętać, że trądzik ropowiczy to choroba przewlekła i powinniśmy mieć na uwadze, że nie wyleczymy jej sami. Niestety przy tej odmianie trądziku najlepiej jest skorzystać z usług dermatologa – powinno przyśpieszyć to proces leczenia, a także zredukować ryzyko wystąpienia blizn.

Trądzik skupiony

Ta odmiana trądziku przypomina inne, jedyna różnica polega na tym, że obręb zmian jest przeważnie mniejszy niż przy innych rodzajach tej choroby. Trądzik skupiony to najczęściej domena mężczyzn. Ropne krosty zwykle powstają na plecach, pośladkach i twarzy. Są dosyć duże oraz mogą zlewać się między sobą i prowadzić do powstawania blizn. Podobnie jak w wypadku trądziku ropowiczego, niezbędne może okazać się profesjonalne leczenie.

Trądzik bliznowaty

Przy trądziku bliznowatym zmiany skórne przekształcają się w bliznowce. Są to zmiany skórne swoją strukturą przypominające duże blizny, wyraźnie odznaczające się kolorem. Zgodnie z ustaleniami naukowców, przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być podrażnienia skóry, wywołane chociażby goleniem czy strzyżeniem. Warunkuje to także miejsce występowania trądziku bliznowatego, gdyż najczęściej pojawia się on na skórze głowy, szyi oraz potylicy.

Trądzik różowaty

Trądzik różowaty występuje u pacjentów, których układ naczyń krwionośnych w okolicach twarzy przestaje funkcjonować prawidłowo. W pierwszej fazie choroby nie są widoczne nawet żadne zmiany skórne; jedyne, po czym można poznać, z jakim rodzajem schorzenia mamy do czynienia, to pojawianie się czerwonych plam. Z czasem w miejscach zaczerwienień pojawią się także wypryski i inne zmiany skórne. Trądzik różowaty przeważnie występuje u kobiet, natomiast największe nasilenie objawów zwykle przypada na okres pomiędzy 30. a 40. rokiem życia. Czynnik, który wyróżnia ten rodzaj trądziku na tle innych, to fakt, że przeważnie nie występują przy nim zaskórniki, charakterystyczne dla niemalże każdego innego przypadku tej choroby.

Trądzik różowaty jest bardzo trudną odmianą trądziku do wyleczenia. Jest to choroba przewlekła, najczęściej leczona miejscowo. Trądzik różowaty i jego przyczyny dalej pozostają tajemnicą, gdyż do tej pory nie udało się ustalić, co dokładnie sprzyja wystąpieniu tego rodzaju trądziku.

Trądzik pospolity a różowaty

Domowe sposoby na trądzik młodzieńczy mogą okazać się niewystarczające, kiedy przyjdzie nam się zmierzyć z trądzikiem różowatym. Pomimo faktu, że obie te choroby dają podobne objawy, podłoże pojawiania się trądziku różowatego jest inne; w związku z tym stosowanie tych samych środków co na trądzik młodzieńczy może okazać się nieskuteczne. W przypadku trądziku różowatego najlepiej od samego początku powierzyć sprawę specjaliście i skierować się do dermatologa.

Trądzik niemowlęcy, trądzik noworodkowy

Z tymi rodzajami trądziku mamy do czynienia u dzieci – niemowląt i noworodków. Zasadniczo jest to przeważnie odmiana trądziku pospolitego, wyróżniona ze względu na okres, w jakim się pojawia. Najprawdopodobniej trądzik niemowlęcy może być wywołany rozchwianą gospodarką hormonalną noworodka w trakcie pierwszych dni życia poprzez przekazane dziecku hormony matki, jeszcze w momencie ciąży (poprzez łożysko matki), lub także hormonów matki przedostających się do jej mleka podczas karmienia. Przeważnie nie wymaga specjalnego leczenia, gdyż objawy ustępują samoistnie.

Trądzik zawodowy

To jeden z najczęściej występujących typów trądziku, jeśli chodzi o rodzaje trądziku u dorosłych. Jego przyczyną są najczęściej warunki panujące w miejscu pracy, stąd wynika jego nazwa. Zanieczyszczenia czy chemia używana w miejscu pracy wpływają na naszą skórę, co daje podobne objawy jak trądzik pospolity.

magister chemii o specjalności chemia środków bioaktywnych i kosmetyków
dermokonsultantka
La Roche-Posay
Katarzyna Szymczyk

Wiemy już, jak rozróżnić od siebie podstawowe rodzaje trądziku. Jest to o tyle istotne, że leczenie tego schorzenia musi wziąć pod uwagę czynniki, jakie go wywołują. Chociażby trądzik hormonalny (który może przyjąć każdą postać, jednakże jego przyczyna to zachwiana gospodarka hormonalna organizmu) będzie wymagał sposobu leczenia opartego o wyeliminowanie przyczyny. Oznacza to, że przy jego leczeniu będziemy potrzebować pomocy endokrynologa lub ginekologa, który wskaże nam, jaki aspekt naszej gospodarki hormonalnej powinien zostać sprawdzony.

Zanim udamy się do specjalisty, warto wziąć pod lupę nasze sposoby pielęgnacji skóry. Osoby narażone na występowanie trądziku powinny zawsze stosować produkty kosmetyczne, które nie podrażnią powstałych zmian i nie zaostrzą procesu zapalnego. 

Effaclar tonik do cery tłustej zwężający pory jest kolejnym przydatnym sojusznikiem w walce ze skórą trądzikową. Dzięki swojej formule ten kosmetyk sprawi, że oczyszczone pory skóry widocznie się zwężą, a skóra pozostanie odświeżona i czysta na dłużej.

Niestety zmiany trądzikowe mogą pozostawać na naszej skórze przez długi czas, oporne na specjalistyczne kosmetyki oraz zabiegi oczyszczające. Należy pamiętać, że pielęgnacja skóry trądzikowej stanowi sporą część sukcesu, jednak bez wyeliminowania przyczyn powstawania zmian na skórze niemożliwe jest całkowite pozbycie się trądziku.

W tym celu najlepszym wyjściem jest skierowanie się do specjalisty. Jak to zostało wyszczególnione już wcześniej, trądzik przybiera różne formy i postacie. Jedynie pomoc dermatologa, właściwe rozpoznanie oraz odpowiednia farmakoterapia – jeśli jest zalecana – są w stanie wpłynąć na brak zmian trądzikowych w obrębie naszej skóry.