Jak pielęgnować skórę z egzemą?

Co to jest egzema?

Czym jest egzema skóry? Egzema to ogólne określenie na stan zapalny skóry, rozwijający się w powierzchniowych warstwach naskórka, wywołany zarówno czynnikami wewnątrz-, jak i zewnątrzpochodnymi. Mianem egzemy określa się także grupę schorzeń dermatologicznych o podłożu alergicznym.

Egzema może być zlokalizowana na różnych częściach ciała, co często ma związek z bezpośrednim działaniem konkretnego alergenu. Przykładem jest bardzo częsta egzema na dłoniach, egzema na palcach czy egzema na twarzy. Inna nazwa, pod jaką często funkcjonuje egzema, to wyprysk i pochodzi ona z języka łacińskiego (eczema).

Przebieg egzemy w zależności od lokalizacji zmian skórnych i nasilenia objawów może być łagodny, jak i ostry, jednak w każdym z przypadków ma duży wpływ na komfort życia. 

Częstym pytaniem, jakie pojawia się w takiej sytuacji to „czy egzema jest zaraźliwa?” Warto podkreślić, że egzema nie jest zaraźliwa, dlatego nie zarazimy się nią na przykład poprzez bezpośredni kontakt z osobą, która się z nią zmaga.

Egzema – przyczyny 

W przypadku grupy chorób, które zaliczane są do egzemy trudno jest podać jedną, główną przyczynę. Oczywiście, istotną rolę odgrywają tutaj predyspozycje genetyczne, które warunkują kondycję skóry. 

Główną przyczynę egzemy upatruje się w alergii, jak i konkretnych czynnikach środowiskowych. Stąd możemy wyróżnić:

• egzemę endogenną – przyczynę mogą stanowić predyspozycje genetyczne i nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego;
• egzemę egzogenną – jest wywołana bezpośrednim kontaktem z czynnikiem drażniącym, czyli alergenem. 

Do substancji uczulających w przypadku egzemy egzogennej można zaliczyć zarówno przyjmowane pokarmy, niektóre materiały, z których wykonana jest odzież (np. wełna, tkaniny syntetyczne), substancje zawarte w kosmetykach, lekach, pastach do zębów, a także gumowe i metalowe materiały (głównie lateks, nikiel, kobalt).

Egzema – objawy

Zastanawiasz się, jak wygląda egzema? W tym przypadku warto mieć świadomość, że egzema może występować na różnych obszarach skóry i w zależności od lokalizacji zmian, objawy mogą się różnić. Do najczęściej występujących postaci egzemy zalicza się:

• egzemę na twarzy;
• egzemę dłoni;
• egzemę na rękach;
• egzemę na powiekach;
• egzemę na stopach;
• egzemę skóry głowy;
• egzemę na nogach;
• egzemę na szyi;
• egzemę na łokciach;
• egzemę na plecach;
• egzemę na brzuchu.

Zatem w jaki sposób rozpoznać, że mamy do czynienia z egzemą? Do alarmujących objawów należą:

• miejscowe zaczerwienienie i silne swędzenie skóry;
• lokalny obrzęk;
• silne przesuszenie skóry;
• zmiany na skórze przypominające pokrzywkę;
• zmiany o charakterze drobnych grudek, przekształcających się w pękające pęcherzyki wypełnione wysiękiem;
• podrażnienie i łuszczenie skóry;
• spierzchnięta skóra;
• wyraźne odgraniczenie zmian od zdrowej skóry.

Co więcej w przypadku egzemy możemy wyróżnić następujące fazy związane z nasileniem zmian:

• fazę ostrą – silny rumień, pojawia się po kilku godzinach od kontaktu z alergenem. Obecność drobnych i ropiejących pęcherzyków oraz wysięku;
• fazę podostrą – faza pośrednia, ma miejsce lekkie złuszczanie, w miejscu rumienia tworzą się strupki;
• fazę przewlekłą – pojawia się po utrzymującym się przez dłuższy czas stanie zapalnym. Dochodzi do przerostu naskórka i bardzo silnego złuszczania. Występuje intensywne swędzenie, prowadzące do drapania i wykwitów wtórnych.

Rodzaje egzemy

Szukając wskazówek na temat egzemy u dzieci czy dorosłych, można natrafić na informacje, gdzie słowo egzema jest używane zamiennie z atopowym zapaleniem skóry czy wypryskiem atopowym. Czym w takim razie jest egzema?

Jak już wspomnieliśmy, egzema nie jest dermatozą skóry samą w sobie, a tak naprawdę grupą chorób o podłożu alergicznym. Stąd możemy wyróżnić następujące rodzaje egzemy:

• wyprysk kontaktowy – powstaje na skutek działania substancji drażniących lub uczulających, stąd dzieli się go na wyprysk alergiczny i z podrażnienia. Wyprysk alergiczny to efekt kontaktu skóry z alergenem, który może znajdować się w kosmetykach, odzieży, lekach czy biżuterii. Wyprysk z podrażnienia to efekt działania na skórę związków drażniących w wysokim stężeniu, np. detergentów, środków piorących, konserwujących itd.;
• wyprysk zawodowy – wywołany przez substancje alergizujące lub drażniące, z którymi osoba ma kontakt na co dzień w swojej pracy. Zmiany pojawiają się przede wszystkim na kończynach górnych, czego przykładem jest egzema rąk;
• wyprysk pieniążkowaty – odmiana wyprysku kontaktowego, występuje ze względu na nadwrażliwość organizmu na alergeny bakteryjne, przede wszystkim paciorkowce
• wyprysk potnicowy – najczęściej objawia się jako egzema na stopach i dłoniach. Na skórze powstają bardzo drobne i swędzące pęcherzyki, które mogą utrzymywać się przez kilka tygodni
• wyprysk łojotokowy – wiąże się z nadmiernym wydzielaniem sebum przez gruczoły łojowe. Występuje zarówno jako egzema u dorosłych i niemowląt;
• wyprysk fotoalergiczny – dotyczy części ciała mających bezpośredni kontakt z promieniami słonecznymi. Objawy to swędząca wysypka, pęcherzyki, rumień;
• wyprysk podudzi – dotyczy głównie osób starszych i ma związek z przewlekłą niewydolnością krążeniową;
• wyprysk modzelowaty – zmiany umiejscowione są na dłoniach i stopach. Z obecnością tej egzemy mogą mieć związek zaburzenia hormonalne;
• wyprysk dziecięcy – dotyczy okolicy skóry głowy, gdzie pojawia się rumień, łojotok i zmiany o charakterze wysiękowym.

Egzema a inne problemy skórne

Egzema, ze względu na swoje nieoczywiste objawy bardzo często bywa mylona z innymi dermatozami. Umiejętność odróżnienia poszczególnych objawów jest dość istotna, gdyż pozwala nam na zastosowanie odpowiedniej pielęgnacji i, jeśli zachodzi taka potrzeba, konsultację ze specjalistą.

• Egzema a łuszczyca – w przypadku egzemy zmiany skórne swędzą o wiele intensywniej niż przy łuszczycy. Dodatkowo tworzą się obrzęki oraz pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym. W przypadku łuszczycy mamy do czynienia z zaczerwienioną, bardzo suchą skórą, pokrytą tzw. blaszką łuszczycową. Co więcej, w przeciwieństwie do egzemy, łuszczyca występuje miejscowo.
• Egzema a grzybica – grzybica występuje najczęściej w obrębie stóp i paznokci, z kolei zakres występowania egzemy może obejmować praktycznie każdą część ciała. Za obecność grzybicy odpowiedzialne są grzyby z gatunku drożdżaków. Zmiany w przebiegu grzybicy mają także charakterystyczny wygląd: są wygojone w środku i posiadają postrzępiony, grudkowaty obwód.

Egzema a atopowe zapalenie skóry - złożone schorzenia o szerokim wpływie na organizm 

Atopowe zapalenie skóry (AZS) i egzema są często używane zamiennie, jednak najnowsze badania rzucają nowe światło na złożoność tych schorzeń. AZS jest powszechnie uznawane za formę egzemy, ale jego wpływ wykracza poza skórę. Badania wykazały istotny związek między AZS a zespołem jelita drażliwego, sugerując wspólną dysregulację odporności u osób podatnych. Co więcej, AZS jest znaczącym czynnikiem ryzyka rozwoju wyprysku dłoni, przyspieszając narażenie na alergeny i czynniki drażniące. Interesujące jest to, że ocena nasilenia AZS może pomóc w przewidywaniu ciężkości egzemy dłoni, co ma istotne znaczenie w planowaniu leczenia. Dodatkowo, odkryto związek między AZS/egzemą a zapaleniem stawów u dorosłych w USA, co wskazuje na potencjalne powiązania między chorobami skóry a chorobami stawów, prawdopodobnie ze względu na wspólne szlaki immunologiczne i czynniki genetyczne. Te odkrycia podkreślają kompleksową naturę AZS i egzemy, sugerując potrzebę holistycznego podejścia w diagnostyce i leczeniu tych schorzeń.

Pielęgnacja skóry z egzemą 

Odpowiednia pielęgnacja skóry odgrywa ważną rolę w walce z egzemą. Właściwie dopasowane kosmetyki wspierają odbudowę bariery ochronnej naskórka, a dokładniej warstwy lipidowej, która zabezpiecza przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, w tym potencjalnymi alergenami.

Po jakie produkty do pielęgnacji skóry z egzemą warto sięgnąć? Właściwy dobór kosmetyków jest tutaj niezwykle istotny. Źle dobrane produkty, zamiast łagodzić objawy i związany z nimi dyskomfort, mogą je wręcz nasilać. 

Najlepszym wyborem okażą się dermokosmetyki. To kosmetyki, których działanie hipoalergiczne jest potwierdzone badaniami dermatologicznymi oraz aparaturowymi. Muszą spełniać rygorystyczne standardy i są poddawane wielokrotnym testom przez lekarzy, chemików czy specjalistów zajmujących się oceną bezpieczeństwa kosmetyków.Co więcej, kosmetyki hipoalergiczne pozbawione są potencjalnych alergenów, jak barwniki, kompozycje zapachowe czy niektóre substancje o działaniu konserwującym. O ile producent nie zaleca inaczej, dermokosmetyki mogą być stosowane również od 1. dnia życia.

Zastanawiasz się, jakie dermokosmetyki pomogą Ci w walce z egzemą? Ich szeroki wybór znajdziesz w ofercie marki La-Roche Posay.

Po jaki krem na egzemę sięgnąć? Tutaj doskonale sprawdzi się Lipikar Eczema Med. To wyrób medyczny, przeznaczony dla osób cierpiących na egzemę. Niezwykle szybko łagodzi objawy egzemy, takie jak stan zapalny, podrażnienie, swędzenie. Odpowiednio nawilża skórę i przyczynia się do odpowiedniej równowagi mikrobiotycznej skóry.

Jak wiadomo, bardzo częstym problemem jest egzema na dłoniach. Krem, który warto stosować w takiej sytuacji to Lipikar Xerand. To regenerujący krem do rąk na egzemę, odpowiedni do bardzo suchych i podrażnionych dłoni. Został wzbogacony w substancje o działaniu nawilżającym i regenerującym. Krem wspomaga odbudowę barierę ochronną skóry i chroni ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, które wywołują podrażnienie. 

Warto wiedzieć, że o skórę z egzemą warto zadbać już na etapie jej mycia. Zbyt mocno oczyszczające mydła i żele pod prysznic mogą niepotrzebnie przesuszać i tak już nadwyrężoną skórę. Do codziennego mycia skóry wrażliwej i suchej warto wybrać Lipikar Gel Lavant. To delikatny żel pod prysznic odpowiedni dla całej rodziny. Ten dermokosmetyk delikatnie myje, odżywia i chroni skórę, sprawiając, że ta staje się miękka i odżywiona. Oprócz tego, neutralizuje działanie twardej wody. 

Do codziennej pielęgnacji skóry z egzemą warto również włączyć Lipikar Syndet AP+. To ultradelikatny krem myjący do ciała, odpowiedni dla całej rodziny, od noworodków po dorosłych. Zawiera składniki aktywne takie jak Aqua Posae Filiformis, masło shea i niacynamid, które koją, nawilżają i łagodzą podrażnienia skóry. Produkt ten nie tylko delikatnie oczyszcza, ale także pomaga zmniejszyć uczucie swędzenia i suchości, co jest kluczowe dla komfortu skóry z egzemą. 

Dla osób, które wolą bardziej odżywczą formułę kosmetyków do ciała, polecamy Lipikar Cleansing Oil AP+. To odżywczy olejek myjący przeciw podrażnieniom i swędzeniu skóry. To odpowiedni wybór dla skóry ze skłonnościami do atopii. Delikatnie myje, głęboko nawilża, pozwala skórze odzyskać komfort i przeciwdziała podrażnieniom. 

W przypadku problemów z egzemą, warto zadbać o codzienne i długotrwałe nawilżenie całego ciała. Pomogą w tym:

• Lipikar Lait Urea 10% – to nawilżające mleczko do ciała z 10% mocznikiem o natychmiastowym, potrójnym działaniu: przeciw szorstkości, przeciw łuszczeniu się skóry, a także które koi i długotrwale nawilża. Przywraca elastyczność skóry i sprawia, że nawet bardzo sucha skóra wygląda na gładszą;

• Lipikar Baume AP+M – balsam do ciała przeciw swędzeniu i nawracającej suchości. Odżywia skórę i odbudowuje jej warstwę ochronną, natychmiastowo koi i zmniejsza uczucie swędzenia;

• Lipikar Baume Light AP+M – to balsam przeciw swędzeniu i nawracającej suchości, o lekkiej, nietłustej i szybko wchłaniającej się konsystencji. Odżywia skórę i przywraca jej uczucie komfortu. Natychmiast koi, zmniejsza uczucie swędzenia i tym samym ogranicza potrzebę drapania.

Podsumowanie: skóra z egzemą – profilaktyka

W jaki sposób nie dopuścić do rozwoju bądź nawrotów egzemy? Tutaj bardzo ważną rolę odgrywa profilaktyka. Polega ona przede wszystkim na eliminacji i unikaniu czynników, które wywołują podrażnienie skóry. Zalicza się tutaj zarówno konkretne substancje zawarte w kosmetykach, lekach czy spożywanych pokarmach. Skóra z egzemą nie lubi bardzo wysokich temperatur, jak i długich, gorących kąpieli, dlatego warto o tym pamiętać.

Tekst został zweryfikowany przez dr n. farm. dr n. chem. inż. Martę Pawłowską.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Dr n. farm. dr n. chem. inż. Marta Pawłowska, Safety Assessor

¹Hesham, Khalid., Rokia, A., Seliman., E., M., Abdalla. (2024). Study on the potential link between atopic dermatitis and irritable bowel syndrome.   doi: 10.4103/ejdv.ejdv_14_23 

²Archana, Samynathan., Jonathan, I., Silverberg. (2023). 433 Outcome measures demographics and characteristics in predicting hand eczema severity in atopic dermatitis patients. British Journal of Dermatology, 188(Supplement_3) doi: 10.1093/bjd/ljad162.053

³Brandon, Smith., Priya, Engel., Michael, R., Collier., Shivali, Devjani., Jacob, P., Thyssen., Jashin, J, Wu. (2023). Association between atopic dermatitis/eczema and arthritis among US adults. Journal of The European Academy of Dermatology and Venereology, 37(7) doi: 10.1111/jdv.18958