Indeks UV – jakie ma znaczenie dla skóry i jak ją przed nim chronić?

Indeks UV – co to jest i jak się go mierzy?

Indeks UV, potocznie nazywany indeksem promieniowania UV, został opracowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), Światową Organizację Meteorologiczną (WMO), Program Środowiskowy ONZ (UNEP) oraz Międzynarodową Komisję ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym. Jest to narzędzie do pomiaru intensywności promieniowania ultrafioletowego, które dociera do powierzchni Ziemi. Celem stworzenia indeksu UV było zwiększenie świadomości na temat zagrożeń wynikających z nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV i edukacja na temat ochrony przed szkodliwym wpływem słońca.

Jak mierzy się indeks UV – skala i dopasowana ochrona

Pomiar indeksu UV opiera się na analizie intensywności promieniowania UV w określonym czasie i miejscu. Jest on wyrażany w skali od 0 do 11+, gdzie:

• Indeks UV 0-2 – niskie ryzyko dla skóry,
• Indeks UV 3-7 – umiarkowane ryzyko,
• Indeks UV 6-7 – wysokie ryzyko,
• Indeks UV 8-10 – bardzo wysokie ryzyko,
• Indeks UV 11+ – to bardzo wysoki indeks UV, niebezpieczny do opalania.

Skala indeksu UV pomaga przewidzieć, jak długo można przebywać na słońcu bez ryzyka poparzeń słonecznych. Im wyższy indeks, tym większe zagrożenie dla skóry. Przykładowo indeks UV 2 oraz niższy oznacza, że możesz bezpiecznie przebywać na zewnątrz bez ochrony przeciwsłonecznej, nawet jeśli masz bardzo jasną skórę. To tak zwany niski Indeks UV. Przy wartościach od 3 do 7 należy unikać słońca w godzinach popołudniowych oraz nakładać regularnie krem przeciwsłoneczny.

W praktyce np. indeks UV 4 czy UV 5 oznacza, że dość łatwo może dojść do poparzenia skóry, zwłaszcza przy jasnej karnacji. Indeks UV 9 oraz jego wyższe wartości, na przykład indeks UV 11, gdzie mówimy już o ekstremalnie silnym promieniowaniu, wymagają dobrej ochrony przeciwsłonecznej oraz stosowania odzieży ochronnej. Jeśli więc zastanawiasz się, jaki indeks UV opala „bezpiecznie”, to tak naprawdę każdy powyżej 2 wymaga kremu z SPF 50+ oraz kontrolowania czasu spędzanego na słońcu.

Co wpływa na indeks UV?

Wartości indeksu UV mogą zmieniać się w zależności od kilku czynników:

• Szerokość geograficzna

W rejonach bliżej równika promieniowanie UV jest silniejsze, co oznacza wyższe wartości indeksu UV.

• Pora roku

W okresie letnim indeks UV jest wyższy, szczególnie w godzinach południowych. Zastanawiasz się, w jakim miesiącu słońce najbardziej opala? W Europie, w tym w Polsce, są to zdecydowanie miesiące letnie. Jednak nawet wtedy nie osiąga on ekstremalnych wartości, takich jak np. indeks UV 12.

• Chmury

Na indeks UV pogoda ma duży wpływ. Choć chmury mogą nieco redukować ilość promieniowania UV, nie są one w stanie całkowicie go zablokować. Nawet w pochmurny dzień promieniowanie UV może być niezdrowe dla skóry, jednak zazwyczaj występuje wtedy indeks UV niski.

• Wysokość nad poziomem morza

Im wyżej się znajdujemy, tym mniejsza jest warstwa atmosfery chroniąca przed promieniowaniem UV, co oznacza wyższy indeks UV na większych wysokościach.

Promieniowanie UV i jego wpływ na skórę

Promieniowanie UV jest niewidoczne dla ludzkiego oka, ale ma bardzo duży wpływ na zdrowie naszej skóry. Promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na trzy główne typy: UVA, UVB i UVC. Każdy z tych rodzajów promieniowania ma inne długości fal, inaczej działa na skórę (lub nie wpływa w ogóle), a jego intensywność zależy od miejsca, w którym się znajdujemy, oraz od pory dnia i roku.

1. Promieniowanie UVA - (95% promieniowania UV docierającego do Ziemi) Promienie UVA przenikają do głębszych warstw skóry i mają istotny wpływ na przyspieszenie procesów jej starzenia. Uszkadzają włókna kolagenowe, co prowadzi do powstawania zmarszczek, utraty elastyczności skóry oraz może powodować czasem uczulenie od słońca.
2. Promieniowanie UVB - (5% promieniowania UV docierającego do Ziemi) Choć promieniowanie UVB stanowi tylko niewielki procent całkowitego promieniowania UV, ma bardzo silne działanie na wierzchnie warstwy skóry, powodując oparzenia słoneczne. Jest główną przyczyną rumienia słonecznego, a także odgrywa kluczową rolę w rozwoju raka skóry. Promienie UVB są najsilniejsze w godzinach popołudniowych oraz w miesiącach letnich.
3. Promieniowanie UVC - To najgroźniejszy rodzaj promieniowania UV, który jednak nie dociera do powierzchni Ziemi, ponieważ jest całkowicie pochłaniany przez warstwę ozonową.

Skutki nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV

Negatywne efekty przebywania na słońcu można podzielić na te natychmiastowe oraz długofalowe, które występują po czasie i powodują trwałe efekty.

• Jednorazowa, nadmierna ekspozycja – może prowadzić do poparzeń słonecznych, rumienia i podrażnień skóry. Objawy te mogą pojawić się już po kilku minutach przebywania na słońcu przy wysokim indeksie UV.
• Długofalowa ekspozycja – przyspiesza procesy starzenia się skóry, tak zwane fotostarzenie, powoduje powstawanie przebarwień, plam słonecznych, a także zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka i raków podstawnokomórkowych.

Jak chronić skórę przed indeksem UV

Ochrona skóry przed promieniowaniem UV jest niezwykle ważna, zwłaszcza przy wysokich wartościach indeksu UV. Niezależnie od rodzaju skóry, należy chronić ją przed słońcem, aby zminimalizować ryzyko poparzeń i długoterminowych uszkodzeń skóry. Oto, jak warto to robić:

1. Unikaj słońca w godzinach szczytu

W godzinach od 11:00 do 15:00 promieniowanie UV jest najsilniejsze. W miarę możliwości unikaj bezpośredniej ekspozycji na słońce w tym czasie, zwłaszcza w okresie letnim. Najlepiej przebywać wtedy w cieniu lub w zamkniętych pomieszczeniach, chyba że akurat danego dnia jest niski indeks UV.

2. Stosuj kremy z filtrem przeciwsłonecznym

Kremy z filtrem SPF (Sun Protection Factor) to podstawa ochrony przeciwsłonecznej. Wybieraj produkty z szerokim spektrum ochrony, które blokują zarówno promienie UVA, jak i UVB. Minimalna wartość SPF powinna wynosić 30, ale dla pełniejszej ochrony zaleca się stosowanie kremów z SPF 50 lub wyższym. Pamiętaj, aby nakładać krem SPF 50 do twarzy lub ciała co najmniej 15-30 minut przed wyjściem na słońce, a następnie powtarzać aplikację co 2 godziny, szczególnie po pływaniu, poceniu się lub wycieraniu ręcznikiem. Nawet jeśli ważna jest dla Ciebie opalenizna, pamiętaj, że kremy z filtrem UV jej nie zapobiegają,  pozwalają za to uzyskać ją w bardziej zdrowy sposób.

3. Ochrona fizyczna

Noszenie odzieży ochronnej, kapeluszy z szerokim rondem i okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV, to kolejne ważne kroki w ochronie przed promieniowaniem UV. Odzież z długimi rękawami i nogawkami, wykonana z materiałów o gęstym splocie, może skutecznie blokować promienie UV. W przypadku przebywania na bardzo intensywnym słońcu warto rozważyć specjalną odzież ochronną z filtrami UV.

4. Unikaj sztucznych źródeł promieniowania UV

Solaria i lampy UV również emitują promieniowanie UVA i UVB, które może uszkadzać skórę. Korzystanie z takich urządzeń znacząco zwiększa ryzyko powstawania raka skóry.

5. Monitoruj wartość indeksu UV

Przed wyjściem na zewnątrz sprawdzaj wartość indeksu UV w swojej okolicy. Wysoka wartość oznacza większe ryzyko i konieczność stosowania bardziej rygorystycznych środków ochrony. Większość współczesnych aplikacji pogodowych pokazuje aktualną oraz przewidywaną w ciągu dnia wartość, jaką osiągnie indeks UV. Znając jego skalę i to, jaki indeks UV do opalania jest stosunkowo “bezpieczny”, możesz najlepiej zadbać o zdrowie skóry.

Wysoki indeks UV – właściwa ochrona przeciwsłoneczna

Przed słońcem należy chronić skórę zarówno w mieście, jak i na plaży. Na spacerze, podczas podróży samochodem, jak i w morzu. Zwłaszcza w przypadku wakacji ochrona powinna być wyjątkowo dokładna. Pamiętaj, że słońce może odbijać się od wielu powierzchni. Piasek odbija na przykład aż 15% promieniowania UV, a woda 25%. Dlatego, zwłaszcza na plaży czy w trakcie przebywania w wodzie, tak ważna jest ochrona skóry oraz oczu. Oprócz okularów, kapelusza czy długiego rękawa, przyda się dobra ochrona przeciwsłoneczna, dopasowana do potrzeb Twojej skóry i stylu życia.

Na co dzień dobrym wyborem będzie Niewidoczny Fluid SPF50+ La Roche Posay Anthelios UVMune 400. Chroni skórę zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. Do tego ma lekką formułę i pozostaje niewidoczny na skórze. Mogą go też stosować osoby z wrażliwą skórą i skłonnościami do alergii słonecznych.

Na plaży i w drodze sprawdzi się Niewidoczna mgiełka SPF50+ La Roche Posay Anthelios. Szybko się wchłania i zapewnia matowe wykończenie. Wspomaga ochronę skóry przed stresem oksydacyjnym wywołanym przez promieniowanie UV i zanieczyszczenia środowiska. Dlatego to też dobry kosmetyk do torebki na co dzień, zwłaszcza dla osób z cerą tłustą i skłonną do trądziku.

A jeśli szukasz jednego kosmetyku do twarzy i ciała, wypróbuj Nawilżające Mleczko SPF50+ La Roche Posay Anthelios. Ma nietłustą konsystencję, nie pozostawia białych śladów i jest niekomedogenne. Jest też odpowiednie dla wrażliwej skóry.

Przed promieniowaniem UV należy chronić zwłaszcza delikatną skórę dziecka. Do pielęgnacji jego ciała i ochrony przed słońcem wykorzystaj Nawilżające Mleczko SPF50+ La Roche Posay Anthelios UVMune 400 Dermo Pediatrics, które chroni przed promieniowaniem UVA i UVB i jest rekomendowane do wrażliwej i skłonnej do atopii skóry.

Jeśli Twoje dziecko woli lekkie i nietłuste wykończenie na skórze, wybierz Niewidoczny Fluid SPF50+ La Roche Posay Anthelios UVMune 400 Dermo Pediatrics. Niezależnie od tego, jakiego kosmetyku użyjesz, pamiętaj, że bardzo ważna jest jego replikacja co 2-3 godziny oraz po kąpieli w wodzie.

Podsumowanie

Indeks UV to bardzo przydatny wskaźnik, który pomaga Ci określić, jak silne w danym momencie jest promieniowanie słoneczne i jakie stanowi zagrożenie dla Twojej skóry. Możesz go bardzo łatwo sprawdzić w aplikacji na telefonie i dopasować odpowiednią ochronę, która zapobiegnie negatywnym skutkom słońca. Widząc na przykład indeks UV 7 czy indeks UV 10 wiesz, że nie możesz beztrosko spędzać zbyt dużo czasu na słońcu i musisz się na nie właściwie przygotować.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Aleksandrę Wójcicką.

Za deklaracje marketingowe odpowiada La Roche-Posay.

Mgr inż. Aleksandra Wójcicka, Specjalista ds. Legislacji i Oceny Bezpieczeństwa